Arama
Osmanlı’da memur yetiştirmek için açılan okul: Mekteb-i Mülkiye
Mekteb-i Mülkiye, 1859 yılında Sultan Abdülmecid döneminde kuruldu. İdarede yaşanan aksaklıkların giderilmesi için çağdaş bir sistemin kurulması ve bu yeni sistemi yürütecek memurların yetiştirilmesi hedeflenmişti. Kapsamlı bir eğitim programına sahip olan Mekteb-i Mülkiye, en büyük gelişimini Sultan II. Abdülhamid döneminde yaşadı. Diğer yüksekokullar gibi Birinci Dünya Savaşı'ndan olumsuz etkilense de eğitimi devam etti; Cumhuriyet'in ardından ise Ankara'ya taşındı.
Ticarethâne-i Âmire binasının yeterli gelmemesi üzerine okul, 1863'te Çemberlitaş'taki Nûri Efendi Konağı'na ve bu binanın 1865 Hocapaşa yangınında yanması üzerine Vefa'da Mısırlı Mehmed Ali Paşa'nın annesine ait konağın arkasındaki bir yapıya taşındı.
31 Ekim 1867'de eğitim süresi 4 yıla çıkarıldı ve programa kimya, resim, cebir, geometri, hukuka giriş, genel muhasebe dersleri kondu.
Abdülhamid, gerekli masrafları kendisinin karşılayacağını Sadrazam Midhat Paşa'ya bildirdi. Bunun üzerine Şûrâ-yı Devlet'in yaptığı çalışmalar neticesinde, idâdî ve yüksekokul olmak üzere iki kısımdan oluşan ve padişahın himayesinden dolayı Mekteb-i Mülkiyye-i Şâhâne adını alan okulda eğitim süresinin 5 yıla çıkarılmasına ve öğrencilerin 18-35 yaş grubu arasından seçilmesine karar verildi.
Öğrenci adaylarından sağlık raporu ile sabıka kaydı istenmesi ve öğrencilerin tek tip elbise giymeleri de karara bağlanmıştı.
Dönemin karışık ortamında öğrencilerin, istemedikleri bazı hocaların derslerine girmemesi yüzünden öğretim kadrosunda değişikliğe gidildi. Bu dönemde okulun niteliği de tartışmaya açıldı. Bir grup, mektebin kapatılarak yerine iki yıllık Ulûm-i Siyâsiyye Mektebi açılmasını, diğer bir grup ise okulun Dârülfünun'un bir şubesi haline getirilmesini istiyordu.
Tartışmalar neticesinde eğitim süresinin dört yıla çıkarılmasına, ikinci sınıfa kadar ortak dersler okutulduktan sonra üçüncü ve dördüncü sınıflarına idarî, siyasî ve malî üç şubeye ayrılmasına karar verildi. Ders programları da yeni düzene göre değiştirildi.
O dönemde İstanbul Dârülfünunu Hukuk Mektebi'nin Ulûm-i Siyâsiyye Şubesi haline getirdiyse de Talat Paşa'nın gayretleriyle 28 Mart 1918 tarihli bir kanunla tekrar açılıp Dahiliye Nezâreti'ne bağlandı, eğitim süresi de üç yıl olarak belirlendi.
Okul yine ücretliydi, ancak yoksul talebeler için her yıl otuz kişilik bir kontenjan ayrılmıştı. Yatılı olan okulda parasız okuyan öğrenciler devlete on yıl mecburi hizmet yapmakla yükümlüydü. Okulun programı 1913 düzenlemesi gibi kalmakla birlikte burada idarî, malî ve siyasî şube ayrımı yoktu.
Mektep ertesi yıl tekrar Yıldız Sarayı Yaverler Dairesi'ne taşındı. 1930'da yapılan bir değişiklikle siyasî şubenin öğretim süresi de üç yıla indirildi. 1933'te idarî şubeden mezun olan 4 kız öğrenci okulun ilk kız mezunları oldu. 4 Aralık 1934'te mektebin adı Siyasal Bilgiler Okulu'na çevrildi.
Hükümet, 15 Haziran 1935 tarihli Siyasal Bilgiler Okulu Hakkındaki Kanun'la mektebin Ankara'ya taşınmasına, tamamen parasız yatılı olmasına ve öğrencilerin okul süresinin iki katı kadar bir müddet devlete zorunlu hizmet etmelerine karar verildi. Cebeci'deki binası Ağustos 1936'da tamamlanan okulun öğrencileri 5 Kasım 1936'da İstanbul'dan ayrılıp 15 Kasım'da yeni binalarında derslere başladılar.
23 Mart 1950 tarihli kanunla Ankara Üniversitesi'ne bağlı Siyasal Bilgiler Fakültesi'ne dönüştürülen okul, halen aynı isim altında öğretim faaliyetini sürdürmektedir. Bu okul Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde hem ülkenin ihtiyacı olan idareci kadroyu hem de entelektüellerini yetiştiren önemli bir kurum olmuştur.
_____________________________________________
*** Fikriyat.com'un ürettiği özel içeriklere ulaşmak için tıklayınız: https://www.fikriyat.com/fikriyat-ozel
***Podcast kayıtlarıyla İslam'dan fıkha, edebiyata, tarihe dair bilgiler içeren programları dinleyebilir ve güncel olayların tarihte yer alan örnekleriyle, edebiyattan sanata dair birçok içeriği de takip edebilirsiniz: https://www.fikriyat.com/podcast
***Dijital medyanın tüm mecralarında yer alan Fikriyat.com sosyal medyada da aktif olarak faaliyet gösteriyor:
TWITTER: https://twitter.com/fikriyatcom
INSTAGRAM: https://www.instagram.com/fikriyat/
FACEBOOK: https://www.facebook.com/fikriyat/
PODCAST'LER: https://www.fikriyat.com/podcast
MOBİL UYGULAMASI https://play.google.com/store/apps/details?id=com.turkuvaz.fikriyat
Ayrıntılı bilgi: https://www.fikriyat.com/kultur-sanat/2020/07/10/dijital-medyaya-yeni-bir-soluk-getiren-mecralar-fikriyatcom-ve-vav-radyo
------------------------------------------------------------------------------
Bilgi: Sitemizde ve sosyal mecralarımızda bulunan içeriklerimizi kaynak göstermek şartıyla paylaşabilirsiniz.