Arama
Osmanlı'da Ramazan ayının huzur belgesi: Tenbihnameler
Üç kıtaya yayılan Osmanlı İmparatorluğu'nda, on bir ayın sultanı Ramazan ayı her zaman önemli bir yere sahipti. Bu ay yaklaşınca, devletin en başından halka kadar herkes hazırlık yapardı. Ramazan'da padişah bizzat yazdığı emirlerle yapılması gerekenler konusunda sadrazama emir verirdi. Ramazan tenbihnamesi olarak adlandırılan bu emirler, halkın ibadetlerine daha sıkı sarılması, dini emirleri daha rahat bir şekilde yerine getirebilmesi ve ibadetlerini huzur içerisinde yapabilmesi için uymaları gereken kurallardan oluşurdu. Osmanlı'da Ramazan ayının huzur belgesi olan tenbihnameler hakkında bilmeniz gerekenleri sizler için derledik.
🔹 Şaban ayının sonlarında Ramazan tenbihnamesi olarak adlandırılan halka yönelik bir dizi emir yayınlanırdı. Halkın ibadetlerine daha sıkı sarılması, dini emirleri daha rahat bir şekilde yerine getirebilmesi ve ibadetlerini huzur içerisinde yapabilmesi için uymaları gereken kurallar ile sosyal düzeni bozacak hareket ve tavırlardan kaçınılması gerektiğinin yöneticiler tarafından yazılı olarak halka duyurulurdu.
🔹 İkinci Mahmud döneminden itibaren Ramazan tenbihnameleri, Osmanlı Devleti'nin resmi gazetesi olan Takvim-i Vekayi'de ilân edilir ve ayrıca broşür olarak bastırılıp, halka dağıtıldı. İmam ve vaizler camilerde, bekçiler ve tellallar mahallelerde, işletmeciler tarafından da hanlarda duyuru yapılırdı.
🔹 Ramazan'ın yanı sıra şehir hayatını da ilgilendiren düzenlemeleri içeren tenbihnamelere uymayanlara ağır cezalar verilirdi. Osmanlı sokaklarındaki güvenlik güçleri, bu kurallara uyulup uyulmadığını kontrol ederdi.
🔹 Ramazan'ın gelmesinden istifade ederek halkın dini duygularını istismar eden dilenciler de devletin dikkat ettiği konulardan biriydi. Ramazan'ın yaklaşması sebebiyle cami kapılarında halkı rahatsız eden dilencilerin polis, jandarma ve zabıta vasıtasıyla gerekli tedbirlerin alınarak uzaklaştırılmaları, Ramazan tenbihnamelerinde yer alırdı.
🔹 Özellikle Ramazan aylarında mesireler kadın ve erkekler için ikiye ayrılır veya ayrı ayrı günler tahsis edilirdi. Aynı zamanda gündüzleri kadınlara vaaz ve hatim dinlemeleri için birkaç cami de tahsis edilirdi. Buralara erkekler giremezdi. Ayrıca bazı camilerde de kadınlara mahsus yerler olurdu.
🔹 Bu tenbihnameler de müminlerin namaz vakitlerinde dükkânlarını kapatarak ve kahvehanelerde oturanların sohbetlerini yarıda keserek cemaate katılmaları tembih edilirdi. Onların dünya ve ahiretlerini kazanmaları ve İslam'ın nuruyla nurlanmaları istenirdi. Cemaatle yapılan duaların daha makbul olduğu sıklıkla vurgulanıp halkın beş vakit namazı camide kılması istenirdi. İnsanların ticaret-i dünyeviyeyi bırakarak ticaret-i uhreviyeyi kazanmaları her daim teşvik edilirdi.