Arama
Osmanlı'da Ramazan ayının huzur belgesi: Tenbihnameler
Üç kıtaya yayılan Osmanlı İmparatorluğu'nda, on bir ayın sultanı Ramazan ayı her zaman önemli bir yere sahipti. Bu ay yaklaşınca, devletin en başından halka kadar herkes hazırlık yapardı. Ramazan'da padişah bizzat yazdığı emirlerle yapılması gerekenler konusunda sadrazama emir verirdi. Ramazan tenbihnamesi olarak adlandırılan bu emirler, halkın ibadetlerine daha sıkı sarılması, dini emirleri daha rahat bir şekilde yerine getirebilmesi ve ibadetlerini huzur içerisinde yapabilmesi için uymaları gereken kurallardan oluşurdu. Osmanlı'da Ramazan ayının huzur belgesi olan tenbihnameler hakkında bilmeniz gerekenleri sizler için derledik.
🔹 Bu tenbihnameler de müminlerin namaz vakitlerinde dükkânlarını kapatarak ve kahvehanelerde oturanların sohbetlerini yarıda keserek cemaate katılmaları tembih edilirdi. Onların dünya ve ahiretlerini kazanmaları ve İslam'ın nuruyla nurlanmaları istenirdi. Cemaatle yapılan duaların daha makbul olduğu sıklıkla vurgulanıp halkın beş vakit namazı camide kılması istenirdi. İnsanların ticaret-i dünyeviyeyi bırakarak ticaret-i uhreviyeyi kazanmaları her daim teşvik edilirdi.
🔹 Tenbihnamelerde, beş vakit farz namazın camilerde cemaatle kılınması, mazereti olmayanlar hariç bütün Müslümanların oruç tutması, görevli olanlar hariç herkesin yatsı namazına camilere gitmesi, teravih vaktinde berber, tütüncü ve diğer dükkânlarda oturanların cezalandırılacakları gibi emirlerin aynı sıra uyarılar da yer alırdı. Örneğin; gayrimüslimlerin gündüzleri herkese açık mekânlarda yemek yememeleri, su, sigara vesaire içmemeleri de bu tenbihnamelerin maddeleri arasındaydı.
🔹 Bunların yanı sıra esnafın Ramazan ayından istifade ederek fiyatları yükseltmeye kalkışmasını önlemek için özel bir tedbir alınarak, yiyecek, içecek veya giyim, yakacak gibi ihtiyaç maddelerinin fiyatları bir bir belirlenir, bu fiyatlar listelenerek Şaban ayının son günlerinde ilân edilirdi.
🔹 Mesai saatlerinin de Ramazan'a göre ayarlanması istenirdi, böylece Ramazan boyunca devlet memurlarının mesai saatleri Ramazan'a göre yani iftar ve namaz vakti göz önüne alınarak ayarlama yapılır, toplu taşıma araçları ona göre hareket ederdi.
🔹 Osmanlı'da Ramazan geldiğinde bütün gıdalara çok dikkat edildiği için en çok ekmek, yağ ve et gözlemlenir; ne şekilde pişirildikleri, gramajları yönetim tarafından kararlaştırılarak belirlenir ve fırıncılara duyurulurdu. Ramazan'da satılacak ekmek numunesi padişaha gösterilerek bizzat kendisinin onayı alınır, daha sonra fırıncılardan ekmeğin belirlenen bu numuneye göre hazırlanması istenirdi. Aynı zamanda satılacağı fiyat da Ramazan gelmeden fırıncılara bildirilirdi.
🔹 Vatandaşlar aleni oruç yenilmeye diyerek tembihlenirdi. Gayrimüslimler de Müslümanların gözü önünde yiyip içmemeleri hususunda uyarılırdı. Bunun amacı kimsenin özgürlüğüne karışmak değil, bilakis huzuru temin etmek, karışıklık ve çatışmayı önlemek içindi.
Gayrimüslim teb'a rahatsız olmasın diye sahur vakti çalan Ramazan davulcusunun güzergâhı üzerinde bir gayrimüslim mahallesi varsa oraya yaklaştığında davulunu çalmaması da emredilirdi.