Arama
Osmanlı'da Ramazan geceleri
Tüm İslam aleminde büyük bir neşe içinde karşılanan mübarek Ramazan ayı, Müslüman toplumlarda muhtelif kültürler oluşmasına vesile olmuştu. Osmanlılar Şehr-i Ramazan'ın gündüzünü oruç ve ibadetlerle gecelerini ise teravihten sonra olmak kaydıyla kültürel faaliyetlerle geçirirlerdi. Tüm şehrin sahur vaktine kadar aydınlık dolduğu Ramazan geceleri, toplumsal bütünleşmenin sağlandığı önemli amillerdendi.
Orta Oyunu
◾ Dekorun olmadığı, halk önünde çokça oyuncuyla icra edilen müzikli Türk tiyatrosu olarak bilinen Orta Oyunu, Ramazan gecelerinin vazgeçilmezlerinden birisidir.
◾ Sultan Abdulaziz döneminde halk arasında yaygınlaşan bu oyun; Kol Oyunu, Zuhuri Kolu, Meydan Oyunu, Meydan-ı Sühan, Zuhuri gibi farklı isimlerle de anılır.
Meddah
◾ Tek kişilik bir gösteri olan "meddah",Osmanlı'da önemli bir kültürel ögeydi. Bilhassa Ramazan aylarında daha da ilgiyle takip edilen meddahlık kahvehanelerde icra edilirdi.
◾ Ramazan aylarının gecelerinde halka açık kahveler ve eğlence yerlerinde icra edilen meddahlık gösterisi özellikle çocuklar için büyük bir şenliği ifade eder.
◾ Çok yönlü, entelektüel insanlar olan meddahlar; halkın sıkıntılarını, dönem şartlarını ve toplumsal meseleleri sahneden dile getirerek bir nevi insanların sesi olmuşlardır.
Şehzadebaşı - Direklerarası
◾ Şehzadebaşı, Direklerarası ve Vezneciler arası iken Direklerarası da Şehzadebaşı ve Vezneciler arasını ifade eder. Bu iki semt barındırdıkları selatin camiler sebebiyle bilhassa Ramazan aylarında halkın gözde muhitlerinden olmuşlardır.
◾ Normal vakitlerde yatsı namazından sonra uyuyan İstanbul, Şehr-i Ramazan boyunca sabah namazına kadar uyanık olurdu. İnsanlar gezmek, ibadet etmek gibi vesilelerle iftarın akabinde dışarıya çıkarlardı.
◾ Ramazan ayı boyunca Direklerarası ve Şehzadebaşı'nda bulunan kahvehaneler gündüzden itibaren hazırlıklarını yapar ve iftar sonrasını beklerlerdi.
◾ Özellikle Direklerarası Ramazan boyunca adeta bir karnaval alanına dönerdi. Burada meddah, tiyatro, kukla, hokkabaz ve palyaço gibi gösteriler gerçekleşirdi.
Ramazan Piyasası
◾ Mürekkepçiler Kapısı ve Osman Baba Türbesi arasındaki güzergah boyunca gerçekleştirilen "Ramazan Piyasası" cadde boyunca arabalarla gezmeyi kapsardı. Bu geziye rağbet yüksek olurdu. Bundan dolayı arabalar çok kısa bir mesafeyi uzunca bir sürede gidebilirdi. Bu gezi güzergahı yıllar içinde etkisini kaybetti.
Ramazan kahveleri
◾ İstanbul'da ilk kahvehane 1554 tarihinde Tahtakale'de açıldı. Çok sevilen bu kültür zamanla halkın yoğun teveccühü sebebiyle her köşe başına yayılır.
◾ Osmanlı toplumunda mahalle ve esnaf kahvelerinin dışında olan ve entelektüel camianın göz bebeği sayılan bir diğer kurum ise semai kahveleridir. Saz takımları ile müzik icra edilen bu kahveler bilhassa Ramazan aylarında rağbet görür.
◾ Ramazan ayı boyunca teravihten sahura açık olan bu kahveler arife günü kapanırdı. Oturma düzeniyle diğer kahvelerden ayrılan semai kahveleri Ramazan ayı boyunca önemli bir kültürel merkezi temsil eder.