Arama
Osmanlı'da şeyhülislamlara hac hakkında sorulan ilginç sorular
Osmanlı döneminde halk, her türlü konuyu şeyhülislama veya müftülere sorardı. Şeyhülislamlar bir sanat sahibi olmanın önemi, defalarca hacca gitmektense, fakir ve yetimlere yardım edilmesi gibi birçok konuda fetva vermişlerdi. Peki, şeyhülislamdan nasıl bilgi istenirdi? Osmanlı döneminde şeyhülislamlara hac hakkında sorulan sorular nelerdi?
Osmanlı döneminde halk, her türlü konuyu şeyhülislama veya müftülere sorardı. Şeyhülislamlar bir sanat sahibi olmanın önemi, defalarca hacca gitmektense, fakir ve yetimlere yardım edilmesi gibi birçok konuda fetva vermişlerdi. Fetva almak için soru soran kişi durumu "mesele" adı altında müstear isimle yazılı olarak fetva makamına arz ederdi. Fetvalarda erkekler için Zeyd, Amr, kadınlar için ise Hind, Zeynep gibi temsili isimler kullanılırdı.
Fetvalarda genellikle soru kısmı teferruatlı olur, cevap ise "olur, olmaz, caizdir, değildir" gibi birkaç kelimeden oluşurdu. Fetvanın sonunda, müftünün adı bulunurdu.
Günümüzde "Alo Fetva" hatlarına veya gazetelerde dini konuları kaleme alan yazarlara birçok dini sorular soruluyor. Bu tür sorular, Osmanlı döneminde de başta şeyhülislam olmak üzere, önde gelen ulemaya sorulurdu. Merak edilen en önemli dini konularda biri de hacdı.
Kanuni Sultan Süleyman ve oğlu II. Selim dönemlerinde 29 yıl şeyhülislamlık yapan Ebussuud Efendi ile 1674-1688 yılları arasında 12 yıl ve 1692'de 40 gün olmak üzere iki defa şeyhülislamlık yapan Çatalcalı Ali Efendi'nin hac ile ilgili soruları bunun örneklerini oluştur. Özellikle Ebussuud Efendi'nin "hacca ikinci kez gitmektense fakir ve yetimlere yardım edilmesi" gerektiği yönündeki fetvası günümüzde defalarca hacca gidip fakir fukarayı düşünmeden, iyi Müslüman olarak geçinenlere bir ders niteliğindedir. İşte sizler için Çatalcalı Ali Efendi'ye sorulan sorular ve cevaplarını sizler için derledik.
Soru: Zeyd'e hac farz olsa hacca gitmek mi önce gelir, yoksa harcayacağı parayla aşırı derece suya ihtiyaç duyan bir yere su götürmesi mi önce gelir?
Cevap: Hacca gitmek farzdır.
Soru: Zengin biri olan Zeyd, bir defa hac görevini yerine getirdikten sonra bir defa daha hacca gitmek isterse, tekrar hac etmek mi iyidir yoksa gitmemesi mi daha iyidir?
Cevap: Gayet muztarip durumda olan fakirlere ve çok zor durumda olan yetim analarına yardım etmek daha iyidir.
