Arama
Osmanlı'da vakıf kültürünün öncüsü olan 6 sultan
Türk-İslam devletlerinde vakıf kültürü toplumun önemli unsurlarından biriydi. Osmanlı Devleti'nin vakıf müessesesinin en yaygın ve etkin olduğu dönemi olduğunu biliyor muydunuz? Sizler için, Osmanlı'da vakıf kuran ve hayır işlerinde yarışan altı hanım sultanın hayatlarını ve hayırgahlarını bir araya getirdik.
🔺 Bir döneme damgasını vuran Haseki Hürrem Sultan, Osmanlı tarihinde vakfettiği eserlerle de adından söz ettirdi. En büyük eseri ise İstanbul'da Haseki semtinde bulunan cami, medrese, mektep, imaret ve darüşşifadan oluşan külliyesidir.
🔺 Kariye ismiyle bilinen tekkeyi medreseye çeviren Hürrem Sultan, Ayasofya yakınlarındaki çifte hamamın da banisiydi. Hürrem Sultan'ın eserleri sadece İstanbul'da değil, Osmanlı'nın hakim olduğu kutsal beldelerde de mevcuttu.
🔺 Kudüs, Mekke ve Medine'de çok sayıda vakfiyesi bulunan Haseki Hürrem Sultan'ın Kudüs'teki imareti, insanlara yemek verilen ve diğer ihtiyaçlarının temin edildiği bir vakfiyeydi.
🔺 Ayrıca, Kanuni Sultan Süleyman da eşinin ölümünden sonra Mekke ve Medine'de imaretler ve Edirne'ye su getirterek çeşmeler yaptırdı.
🔺 Haseki Hürrem Sultan'ın yaptırdığı en büyük hayır eseri, İstanbul'da halen Haseki adıyla anılan semtteki cami, medrese, mektup, imaret ve darüşşifadan oluşan külliyedir. Bu külliye, Hürrem Sultan adına Mimar Sinan'ın hassa başmimarı olduktan sonra yaptığı ilk eserdir.
🔺 Haseki Hürrem Sultan'ın kurduğu vakıflara ait 5 adet asıl vakfiyesi vardır. Bunlardan farklı olarak onun yaptırdığı hayır eserlerinin de yer aldığı 3 vakfiye Süleymaniye Devlet Kütüphanesi'ndedir. Kudüs'te bulunan vakfiyesi dışındakilerin hepsi Arapçadır.
🔺 Hürrem Sultan, başta Haseki Külliyesi olmak üzere yaptırdığı bütün eserler için yüksek gelirli vakıflar bırakmıştır. Ayrıca Kanuni Sulan Süleyman, zevcesinin ölümünden sonra onun için Mekke ve Medine'de imaretler yaptırmıştır.
🔺 Edirne'ye su getirterek birçok çeşmeden akıtmış, Cisr-i Mustafa Paşa'da kervansaray, cami ve imaret inşasıyla buralar için gelir kaynakları vakfetmiştir.
🔺 Devletin idari gücünü uzun süre elinde tutan Kösem Sultan'ın gelirinin büyüklüğü de dikkat çekiyor. Kösem Sultan büyük gelirini cömertçe hayır işlerinde harcarken, hapishanelere giderek borçluların borçlarını ödediği biliniyor.
🔺 Ayrıca Mahpeyker Kösem Sultan, Osmanlı İmparatorluğu tarihinin en güçlü kadın figürlerinden biridir. Padişah I. Ahmed'in nikahlı eşi, kadınlar saltanatındaki nüfuzlu hasekilerin sonuncusu, IV. Murad ve İbrahim'in annesiydi. Yaklaşık 30 yıl Valide Sultan olmuş, 20 yıl kadar da naip sıfatıyla Osmanlı Devleti'ni yönetmiştir.
🔺 Hizmetindeki kızların çeyizini hazırladığı bilinen Kösem Sultan'ın en önemli hayır eserlerinden biri Üsküdar Çinili Cami. Bu camiye ilave okul, çeşme, darülhadis, çifte hamam, Anadolu Kavağı Mescidi, Şehremini, Yenikapı ve Beşiktaş yaptırdığı çok sayıda çeşmesi bulunuyor.
🔺 Kösem Sultan'ın hacıların su ihtiyaçlarının karşılanması, Haremeyn'de fakirlere yardım edilmesi için vakıf tesis ettiği de biliniyor. İstanbul'da Büyük Valide Han da onun vakfiyeleri arasındadır.