Arama
Osmanlı'dan günümüze gelen kültür mirasları
Bir toplumun tarihi belleği olan kültür, o toplumun gelecekteki yaşamını da şekillendirir. Hayatının her alanı inceliklerle örülü olan Osmanlı'da toplum hayatı, her bir ferdine verdiği anlam-değer ilişkisi üzerinden inşa edilmiş huzur temelli bir yapıydı. Osmanlı ekonomisinin can damarı olan Ahilik'ten tüccarların vazgeçilmez güzergahları olan kervansaraylara Osmanlı'daki yardımlaşmanın en zarif örneklerinden sadaka taşından 'alan el' ile 'veren el'i buluşturan vakıflara o zamanlardan günümüze kalan pek çok miras bugünkü hayatımızı bu inceliklerle bezedi. Peki, Osmanlı'dan günümüze gelen kültür mirasları nelerdi? Sizler için Osmanlı'dan günümüze gelen kültür miraslarını derledik.
Osmanlı'da yeni doğan bebeğe ebe tarafından doğar doğmaz göbek adı konurdu. Çocuğa asıl isim aile büyüğü tarafından konurdu. Bebeğin adı ya bu aile büyüğü ya da civardaki imam tarafından bebeğin sağ kulağına ezan okunarak konurdu. Ezan okunduktan sonra yine sağ kulağına belirlenen isimle üç kez seslenilirdi.
İsim tesmiyesi sırasında bebek besmeleyle kucağa alınır ve yine besmeleyle bırakılırdı. Daha sonrasında Peygamber Efendimize salat u selamlar okunurdu. En son anneye yüzük veya daha başka bir hediye alınıp bitirilirdi. Konulan ismin uğurlu gelip gelmediği bebeğin sağlık seyrinden anlaşılırdı. Bebeğin sağlık durumu pekiyi seyretmiyorsa isim değişikliğine gidilirdi.
Osmanlı'da kullanılan saat sistemi günümüzdeki saat sisteminden daha farklıydı. Alaturka saat, Osmanlı devrinde kullanılan mahalli zaman ölçüsüydü. Alaturka saate ezani saat da denilir. Ezani Saat, bir mahallin en yüksek noktasından güneşin batışı esas alınarak her gün saatlerin 12:00'a yani akşam namazı vakti ayarlandığı bir saat sistemi olup mevsimlere göre değişiklik gösterir.
Osmanlı Devleti zamanında büyük cami muvakkithânelerinde vakitleri hesaplamakla vazifeli muvakkitler vardı. Akşam ezanı her gün bu muvakkitlerin hesaplarına göre okunur ve Müslümanlar da saatlerini 12.00'ye ayarlarlardı. İlmi heyet derslerinde namaz vakitleri hesaplarını öğrenen imamlar, muvakkitlerin olmadığı ücra yerlerde vakitleri hesaplarlardı. Ezanlar bunların yaptığı hesaplara göre okunur ve saatler akşam ezanı ile 12.00'ye ayarlanırdı. Saat ayarı ezanla bildirilmiş olurdu. Bu bakımdan bu saate "mahalli saat" de denilirdi.
Ahmet Haşim bu durumu şöyle açıklar: 'Saat'ten kastımız, zamanı ölçen âlet değil, fakat bizzat zamandır. Eskiden kendimize göre yaşayışımız, düşünüşümüz, giyinişimiz ve kendimize göre, dinden, ırktan ve ananeden hayat alan bir zevkimiz olduğu gibi, bu hayat üslubuna göre de 'saat'lerimiz ve 'gün'lerimiz vardı. Müslüman gününün başlangıcını şafağın parıltıları ve nihayetini akşamın ziyaları tayin eder. Madenden sağlam kapaklar altında saklı tutulan eski masum saatlerin yelkovanları yorgun böcek ayakları tarzında, güneşin sema üzerindeki hareketiyle az çok ilgili bir hesaba uyarak, minenin rakamları üzerinde yürürler ve sahiplerini, zamandan aşağı yukarı bir sıhhatle, haberdar ederlerdi. Zaman sonsuz bahçe ve saatler orada açan, gâh sağa gâh sola meyleden güneşten rengârenk çiçeklerdi. Yabancı saati kuşatmasından evvel bu iklimde, iki ucu gecelerin karanlığıyla simsiyah olan ve sırtı, çeşitli vakitlerin kırmızı, sarı ve lâcivert ateşleriyle yol yol boyalı, azîm bir canavar halinde, bir gece yarısından diğer bir gece yarısına kadar uzanan yirmi dört saatlik "gün" tanınmazdı. Ziyada başlayıp ziyada biten, on iki saatlik, kısa, hafif, yaşanması kolay bir günümüz vardı. Müslümanın mesut olduğu günler, işte bu günlerdi; şerefli günlerin olaylarını bu saatlerle ölçtüler.