Arama
Osmanlı'nın basılan ilk eserlerinden "Kitab-ı Cihannüma" hakkında bilgiler
Coğrafyanın insana oturduğu yerde dünyayı gezen seyyahlar gibi alemi dolaşıp görme imkanı verdiğini, bu eserlerin okunmasıyla ömürleri boyunca seyahat edenlerden daha çok bilgi sahibi olunacağını söyleyen Katip Çelebi, tarih ve coğrafya okumalarının önemli olduğunu vurguladı. Tarih yazarken duyguları bir yana bırakıp, tarafsızlığa bağlı kalmayı da savundu. Bu anlamda ilim çevrelerinin ufkunu açan ve kendisinden sonra yazılan eserlere zemin hazırlayan "Kitab-ı Cihannüma"yı kaleme aldı. İbrahim Müteferrika tarafından sınırlı sayıda basılan Cihannüma hakkında bilinmesi gerekenleri derledik.
📌698 sayfa olarak basılan eserin 325 sayfası, İbrahim Müteferrika'nın eklemelerinden oluşur. Eseri tam olarak bitirmeye yazarın ömrü yetmemiştir. Yazıldığı devirde batıdan yapılan tercümeler ve yararlanılan kaynakları ile dikkat çekse de asıl ününü İbrahim Müteferrika'nın basımından sonra kazanmıştır.
Osmanlı'nın basılı ilk atlası: Atlas-ı Cedid hakkında bilgiler
📌Cihannüma, İbrahim Müteferrika'nın bastığı eserlerin on birincisi olarak 10 Muharrem 1145'te (3 Temmuz 1732) Müteferrika Matbaası'nda basılmıştır. Tam olmamakla birlikte çeşitli Batı dillerine çevrilmiş, ayrıca muhtasarları ve ilâveleri de yapılmıştır.
Kitabın ilk kısmı ön söz ile başlar, yerküre, okyanuslar ve kıtalar ile ilgili genel bilgiler verilir. İkinci bölümde; batıdan başlayarak doğuya doğru: Endülüs, Bosna, Macaristan ve Rumeli topraklarına dair bilgiler verilir. Bu eser ilim çevrelerinin ufkunu açması ve kendisinden sonra yazılacak eserlere zemin hazırlaması bakımından oldukça önemlidir.
İnsanlık tarihinin en zengin insanı Kanku Musa ve Katalan Atlası
📌Kitab-ı Cihannüma birçok Batılı seyyaha, özellikle 19. yüzyılın ilk yarısında coğrafi yerlerin tespit ve tanınmasında önemli derecede yardımcı olduğu gibi Osmanlı Devleti'nde aydın kitlenin görüş açısını da büyük ölçüde genişletmiş ve bu sahada başka eserlerin yazılmasının önünü açmıştır. Bu sebeple eser, Batı ile geniş kültür birliğini hedefleyen çalışmaların bir sembolü olmuştur.
📌Hayatı boyunca yeni fikirler üretmenin yanında, tarih, coğrafya ve bibliyografya alanlarında önemli eserler veren Osmanlı alimi Katip Çelebi, 1630'da Hüsrev Paşa'nın maiyetinde Hemedan ve Bağdat seferlerine katıldı. Bu seferler sırasında uğradıkları veya zaptettikleri Gülanber Kalesi, Hasanabad, Hemedan, Bisütun gibi şehir ve menziller hakkındaki gözlemlerini Cihannüma ve Fezleke adlı eserlerinde anlattı.
Kendisini tamamen ilim ve eserlerine verdiği için IV. Murad'ın Bağdat seferine katılamayan Katip Çelebi, bu dönemde on yıl kadar geceli gündüzlü ilimle uğraştı. Bazen kendini tamamen bir kitaba verip, her şeyi unutan Katip Çelebi, 1645 Girit Seferi münasebetiyle harita yapımıyla da ilgilendi.
📌Sağlık durumu kötüleşen Katip Çelebi, hastalığı sırasında tedavi yollarını öğrenmek amacıyla bir yandan tıp kitaplarını okurken bir yandan da manevi çareler aramak için havas kitaplarını inceledi. 6 Ekim 1657 sabahı vefat ederek, Zeyrek Camisi civarındaki kabristanda toprağa verildi.
📌Katip Çelebi'nin çeşitli eserleri ile özellikle yaklaşık 15 bin kitap ve risalenin adı ve yazarının alfabetik olarak yer aldığı Keşfü'ẓ-Zunun, Batı'da İslam araştırmaları yapan hemen herkesin müracaat ettiği temel başvuru eseri oldu.
Katip Çelebi kimdir? Katip Çelebi'nin bilinen tüm eserleri...