Arama
Osmanlı'nın ilk baskı eserleri
Müteferrika matbaası bastığı eserler ile matbuat dünyamıza yeni bir soluk getirdi. Evvelden katipler tarafından kopyalanan eserler, matbaa yoluyla hızlı bir şekilde okurların istifadesine sunuldu. Bu matbaada basılan on yedi eser Osmanlıların ilk baskı eserleri olarak kabul edilir. Müteferrika'nın çabaları ile başlayan matbaa maceramız, ilmi serüvenimizi destekleyerek yazmalardaki hataların önüne geçti.
📌 Osmanlılar denizcilik yönünden kuvvetli bir devlet kurdular. Çaka Beyliği ile başlayan Türklerin denizcilik faaliyetleri Osmanlılar ile zirveye ulaşır. Bilhassa Barbaros Hayreddin Paşa'nın gösterdiği olağanüstü çabalar ile zamanla Akdeniz bir Türk gölü haline gelir. Osmanlı entelektüel geleneğinin simge isimlerinden olan Kâtib Çelebi'nin kaleme aldığı "Tuhfetü'l-kibâr fi esfâri'l-bihâr" isimli eser, Osmanlı denizciliğinin coğrafya kısmının temelini teşkil eder.
Kâtib Çelebi kimdir?
1609 - 1657 yılları rasında yaşayan Kâtib Çelebi, kitaplara düşkün, alim bir şahsiyettir. Kaleme aldığı eserleri ile Osmanlı zirve döneminin ilme yansıyan ismi olarak kabul edilen Kâtib Çelebi, ülkemizde olduğu kadar Batı ülkelerinde de takdir edilen sembol bir isimdir.
"Tuhfetü'l-kibâr fi esfâri'l-bihâr"ın içerisinden bir çizim
◼ Eserde, denizcilik tarihimiz ana hatlarıyla ele alınarak ortaya müstakil bir Türk denizcilik bibliyografyası çıkarılır. Bilhassa o güne dek yapılan deniz seferleri "Tuhfetü'l-kibâr fi esfâri'l-bihâr" ile kayıt altına alınır.
"Tuhfetü'l-kibâr fi esfâri'l-bihâr" ın cildi
◼ Kitabın ikinci cildinde ise Osmanlıların var olan deniz mühendislikleri ve teknolojileri, deniz adamları incelenir. Bu inceleme aynı zamanda bir tabakat şeklinde kayıt almayı da peşinde getirir.
📌 Bir Cizvit kesişi olan Krusinski tarafından Latince olarak kaleme alınan eser, Afganların İran'ı istilasını ele alır. Genel bir İran tarihini de ihtiva eden kitap, Şah Erdebil'den Şah Hüseyin'e kadar olan dönemi anlatır. İran hakkında verdiği malumat ve Afgan istilasını anlatması bakımından farklı bir noktada olan eser Nevşehirli İbrahim Paşa'nın emri ile İbrahim Müteferrika tarafından Türkçe'ye tercüme edilir.
Cizvit Tarikatı nedir?
Yaygın adıyla "Cizvit" ya da "İsa" Tarikatı Roma merkezli bir Katolik cemiyetidir. Bu cemiyetin üyeleri dünyaya yayılarak Katolikliği yaymayı hedefler.
Judasz Tadeusz Krusiński kimdir?
Polonyalı bir Cizvit kesişidir. İsfahan Katolik piskoposunun sekreterliğini yapmıştır.
📌 Eserin yazarı ve mnütercimi belli değildir. Bazı kaynaklarda eser Mehmet Suûdî Efendi'ye dayandırılır. Üç bölümden oluşan eserin ilk bölümünde Osmanlı'ya bağlı topraklar anlatılır. İkinci bölüm okyanuslara aittir. Başka eserlerde olmayan malumat, eserin bu bölümünü kapsar. Amerika ile alakalı malumat ise son bölümde bulunur. "Tarih-i Hind-i Garbî" bu meyanda "Amerika" anlamına gelir.
Tarih-i Hind-i Garbî ne demek?
Doğu Hint Tarihi demek olan ifade de kastedilen aslında Amerika kıtasıdır.
Mehmet Suûdî Efendi kimdir?
16. asırda yaşayan şair, devlet adamı ve büyük coğrafyacı. "Tarih-i Hind-i Garbî" adlı eseri ile Avrupalıların dünya üzerindeki yayılışına dikkat çeken Mehmet Suûdî, eserinin bir bölümünde bu hususlarla alakalı tavsiyeler verir.