Arama
Osmanlı'nın ilk ticaret okulu: Hamidiye Ticaret Mektebi
Osmanlı tarihinin buhranlı bir döneminde tahta çıkan Sultan II. Abdülhamid, şartlar ne olursa olsun eğitim konusunu asla ihmal etmedi ve zihinlerin dönüşümünü sağladı. Öyle ki günümüze kadar gelen birçok üniversite onun döneminde inşa edildi. Bunlardan biri de Marmara Üniversitesi'ydi. Hamidiye Ticaret Mektebi adıyla kurulan bu eğitim kurumu, Osmanlı'nın ilk ticaret okuluydu. Peki, ticaret okulu fikri nasıl ortaya çıktı? Ticaret Mektebi'nin kuralları neydi? Gelin, bu eğitim kurumuna daha yakından bakalım.
📌Okulun amacı, ülkede ticaretin gelişmesi ve Müslümanların ticari hayatta etkili olmasıydı.
📌Tarih boyunca Osmanlı'da yaşayan gayrimüslimler ticaretle daha çok ilgilenmiş, Müslümanlar ise askerlik, yöneticilik ve memuriyete yönelerek daha geri planda kalmıştı. Zamanla bu ayrım devletin de dikkatini çekecek hal aldı.
📌1939 yılında Sultan Abdülhamid yeni ekonomik düzenlemeler yapıyor, uygun kuruluşlar oluşturuyordu. Fakat bu alanlarda işletmeci, muhasebeci, mühendis gibi yetişmiş personel bulunmadığından başarılı sonuçlar alınamıyordu.
📌Ticaret hayatında istenilen canlılığın sağlanması için bu alanda hizmet verecek kurumlara ve insan kaynağını yetiştirecek bir eğitim kurumuna ihtiyaç vardı. Hamidiye Ticaret Mektebi, bu ihtiyaçlara cevap verebilmek maksadıyla hizmete girdi.
📌 Mektebin kuruluş nizamnamesinde bu eğitim kurumunun amacı "ticaret erbabı kişiler yetiştirmek" olarak belirlendi.
📌Ticaret Mektebi'nin eğitim süresi dört yıldı. İlk iki yıl idadi, son iki yıl ise fenni dersler alınırdı. Kısa bir süre kapalı kalan okul, yeniden açıldığında eğitim süresi 3 yıla düşürüldü.
📌 Okula 15-25 yaş aralığındaki öğrenciler başvurabiliyordu.
📌 Ticaret veya sanat alanında çalışanlar, yirmi beş yaşından büyük olsalar da istediklerinde derslere dinleyici sıfatıyla girebilirdi.
📌Mektebe kaydolmak için rüştiye diploması gerekiyordu. Ellerinde diploması olmayanlar ise giriş sınavına tabii tutuluyordu. Bu imtihanlar okulun muallimlerinden, Ticaret Nezareti ve Dersaadet Ticaret Odası'ndan seçilen birer kişi ile oluşturulan heyet huzurunda gerçekleştiriliyordu.
📌Maddi durumu iyi olmayan öğrenciler için yüzde on burs kontenjanı ayrıldı.
📌Ders kitapları ve ilgili araç gereçler mektebin idaresince ücret mukabili karşılanırdı.
📌 Resmi üniforma giymenin zorunlu tutulmadığı mektep, Cuma ve Pazar günleri tatildi.
📌 Senelik tatiller Temmuz'un on beşinde başlayıp Eylül'ün birinde son bulurdu.
(x) 📚 İslam uygarlığında tarım, ticaret ve iktisat hakkında 20 ilginç bilgi
📌 Ticaret Mektebi'nde yılda 200 öğrenciye hizmet verilmesi planlansa da bu hedefin yarısı gerçekleşti. Müslim-gayrimüslim talebe bir arada eğitim aldı.
📌Her altı ayın sonunda talebeler, imtihana girerdi. Öğrenciler, başarıyla sınavlarını vermeleri halinde ikinci altı ay derslerine girmeye hak kazanırdı. Ayrıca sınava dair tasdiknamelerini (öğrenim belgesi) alan öğrenciler, bir mağaza çalışabilecek kadar ticaret bildiğini de ispatlamış oluyordu.