Arama
Osmanlı'nın ilk ticaret okulu: Hamidiye Ticaret Mektebi
Osmanlı tarihinin buhranlı bir döneminde tahta çıkan Sultan II. Abdülhamid, şartlar ne olursa olsun eğitim konusunu asla ihmal etmedi ve zihinlerin dönüşümünü sağladı. Öyle ki günümüze kadar gelen birçok üniversite onun döneminde inşa edildi. Bunlardan biri de Marmara Üniversitesi'ydi. Hamidiye Ticaret Mektebi adıyla kurulan bu eğitim kurumu, Osmanlı'nın ilk ticaret okuluydu. Peki, ticaret okulu fikri nasıl ortaya çıktı? Ticaret Mektebi'nin kuralları neydi? Gelin, bu eğitim kurumuna daha yakından bakalım.
📌 Ticaret Mektebi'nde yılda 200 öğrenciye hizmet verilmesi planlansa da bu hedefin yarısı gerçekleşti. Müslim-gayrimüslim talebe bir arada eğitim aldı.
📌Her altı ayın sonunda talebeler, imtihana girerdi. Öğrenciler, başarıyla sınavlarını vermeleri halinde ikinci altı ay derslerine girmeye hak kazanırdı. Ayrıca sınava dair tasdiknamelerini (öğrenim belgesi) alan öğrenciler, bir mağaza çalışabilecek kadar ticaret bildiğini de ispatlamış oluyordu.
📌Ticaret Mektebi'nde verilen eğitimlerin yanı sıra ücret karşılığı açılan kurslarda başarılı olanlar sertifika alırdı.
📌Türkçe, Rumca, Arapça ticari yazışma derslerinin yanında İngilizce, Fransızca ve İtalyanca ticari yazışma dersleri, Uluslararası Ticaret kanunu ilgili dersler mektepte okutuldu.
📌 Mektepte her sınıfta, beş ya da altı kişiden oluşan gruplar oluşturularak bunlar ticaret bankası hüviyetinde hareket ederdi. Bu gruplar muallimlerin gözetimi ile mali ve ticari meselelerle ilgilenir, derslerde gösterilen kanunlar uygulanırdı.
📌Ticaret Mektebi'nde Türkçe ve Fransızca zorunlu lisanlardı. Arapça, Rumca, Almanca, İngilizce ile İtalyanca derslerinden birinin öğrenmesi zorunluydu.
📌 Defter tutma usulü ve muhasebeye uygulanması, resim sanatı, rakamlar ile hesap, basit kesir ve dörtlü ondalık kesir, karekök, küp kök, oran-orantı, faiz hesapları, ölçekler, cebir, logaritma, trigonometrinin başlangıcı, Osmanlı coğrafyası ve dünya ticari coğrafyası hakkında malumat, ticari mahsuller ve bunların kullanımı, ticaret nazarından dünya iklimleri hakkında bilgiler derslerde okutulurdu.
📌Ayrıca iktisat tarihi dersinin ilk defa okutulduğu okul Hamidiye Ticaret Mektebi'ydi.
📌 Zihinden hesap yapma usulü, iktisat, satış fiyatı hesaplama, sarraflık, hakem komisyonu, cari hesaplar, umûmî fonlar, hisse senetleri, tahvilat (borç senetleri) fiyatı belirleme ve vade ile satış gibi konular ve hukuk, kimya gibi dersler gösterilirdi.
📌 Hamidiye Ticaret Mekteb-i Âlisi aynı zamanda "Dilsizler Okulu" olarak bilinen ilk engelli okulunu bünyesinde barındırıyordu.
(x)📚Ecdadın engellilere verdiği değerin tezahürü: Yıldız Sağırlar Okulu
📌 Ticaret ve Nafia Nezaretine bağlı olan Ticaret Mektebi, eğitim kurumu olduğu için Sultan Abdülhamid'in isteği üzerine 21 Eylül 1889 Maarif Nezareti'ne bağlandı.
📌 İlk mezunlarını 1887'de veren eğitim kurumu, "Ticaret Mekteb-i Âlisi", "Yüksek İktisat ve Ticaret Mektebi" ve "Ulum-ı Âliye-i Ticariye Mektebi" ve "İstanbul İktisadî ve Ticarî İlimler Akademisi" isimlerini aldı.
📌Ticaret Mektebi, Sultan II. Abdülhamid'in ülkemize kazandırdığı sayısız eğitim kurumundan birisi olarak hizmetine Marmara Üniversitesi adıyla devam etmektedir.
(x) Servet-İ Fünûn Mecmuası'nda Yayımlanan Ticaret Mektebi Yazıları Üzerine Bir Değerlendirme-Ahmet Sait Özkul
(x) Hamidiye Ticaret Mektebi- Ayşenur Erdoğan
(x) Ticaret Mektebinde Verilen Eğitim Üzerine Bir İnceleme: "Usûl-i Ticaret Dönemi"- Ahmet Sait Özkul