Arama
Osmanlı'nın İngilizlere karşı direnişi: Kudüs Muharebesi
Kudüs, tarih boyunca kan ve gözyaşının eksik olmadığı; üç semavi din için de mukaddes sayılan bir beldedir. 105 sene önce Osmanlı'nın 400 yıllık himayesinin ardından İngilizler tarafından işgal edilmiş; o tarihten sonra bölgede Müslümanların hakimiyeti sona ermiştir. İngilizlerin 1917'de Kudüs'ü işgal etmeleri, "Kudüs için felaket yılı olarak" tanımlanmış; "halksız vatana, vatansız halkı yerleştirme" söylemiyle bölgeye akın eden Yahudilerin, İngilizlerin yönetimi sonrası 1948'de devlet kurmaları ise Nekbe yani "Büyük Felaket" olarak adlandırılmıştır.
🔸 General Allenby'nin Kudüs'ü ele geçirmeye yönelik planında beklentileri, Türklerin Kudüs'ü savaşsız, mukavemetsiz bir şekilde teslim edecekleri yönündedir.
🔸 Bu doğrultuda İngiliz kuvvetleri Kudüs'e doğru harekete geçerek kuzeydoğu istikametinde ilerleyecek ve plânda belirlenmiş mevkiden sağa dönerek, Nablus - Kudüs yolunu keseceklerdir.
🔸 "Türk 8'inci kıtaatlarını sahil düzlüklerinde meşgul etmek, İngiliz 21'inci Kolordu'yu sağdan hareket ettirerek Sarrar Vadisi mihverinden, Türk 7'nci Ordu birliklerini baskı altına alarak meşgul etmek ve böylece Kudüs'e girmek" planın esasını oluşturur.
🔸 General Allenby'nin detaylarını belirlediği plana göre Kudüs'e doğru ilerleyen kuvvetlerin sol kanadını koruyacak bir savunma hattı oluşturulacaktır. Bu hat üzerinden 8'inci Türk Ordu Birlikleri meşgul edilecektir.
🔸 Planın ikinci kısmında ise İngiliz 21'nci Kolordu, Yahuda dağları istikametine doğru ilerleyecek ve şu adımlar takip edilecektir:
75'inci Tümen Yafa - El Ramla - Kudüs El Latrun – Bab-ı Elvad ana yolu mihverinde ilerleyecek,
52'nci Tümen 75'inci Tümen'in solundan hareket ederek Adan Vadisi - Kudüs mihverinde Beyt Lâkya istikametinde ilerleyecek,
Gönüllü Süvari Tümeni, 52'inci Tümen'in sol kanadını koruyacak ve Ramallah yolundan hareketle Kudüs'ün 10 mil kuzeyinde olan Birat'ül Vakıa mevkiine gelecek, Nablus - Kudüs yolunu kesecek,
Avustralya Süvari Tümeni, 75'inci Tümen'in sağ kanadını himaye edecek ve demir yolu istikametinde ilerleyecek.
🔸 İngiliz planına göre Nablus - Kudüs yolunun kesilmesi ile İngiliz Kuvvetleri Komutanlığı, Türklerin Kudüs'ü savaşsız ve savunmasız tahliye edecekleri kanısındadır.
🔸 General Allenby, İngiliz birliklerine Kutsal Kudüs'e 6 mil yaklaşıldığında savaştan kaçınmalarını emretmiştir.
🔸 İngiliz 21'inci Kolordu'su 20 Kasım günü Nablus – Kudüs yolunu kontrol altına alabilmek amacıyla 18 Kasım'da dört noktadan harekâta başlamışlardır. Harekâta katılan kuvvetler iki piyade tümeni ve bir tugay fazlasıyla bir süvari tümeninden müteşekkildir.
🔸 Filistin cephesinin savunmasında Yıldırım Orduları Grubu Komutanı Mareşal Falkenhayn bulunmaktadır. 13-14 Kasım gecesi genel bir çekilme planı kapsamında Türk birliklerinin geri çekilmesini emretmiştir. Türklere ait 8'inci Ordu, Oca nehrinin kuzey yamacına çekilecek; 7'nci Ordu ise şu görevleri yerine getirecektir:
53'üncü ve 36'ncı tümenlerden oluşan 20'nci Kolordu Kudüs'ü savunacaktır.
27'nci, 24'üncü ve 3'üncü Kolordu 18 Kasım günü Kudüs-Nablus kara yolunu savunmak üzere Kudüs'ün kuzeyine çekilecektir.
13 Kasım itibariyle Mareşal Falkenhayn'ın Türk birliklerinin en 19'uncu Tümen genel ihtiyata alındı ve Nablus'ta bekletildi.
24'üncü Tümen de ihtiyata dâhil edildi; ancak İngilizlerin ilerleyişini durdurmak amacıyla Kudüs – Nablus yolunun batı tarafına mevzilendirildi.
20 Kasım'da 20'nci Kolordu, Kudüs'ü savunmak üzere planlanan mevziye girdiler.
🔸 Alman general ve Osmanlı mareşali Erich von Falkenhayn, 1861-1922 yıllarında yaşadı. Türk-Filistin askeri komutasını almak için 7 Mayıs 1917 tarihinde İstanbul'a geldi.
🔸 Suriye ve Irak'ta bir inceleme yaptıktan sonra görevi kabul ettiğini Alman hükûmetine bildirdi. Almanya İmparatoru II. Wilhelm, 5 Haziran 1917'de General Erich von Falkenhayn'ın Yıldırım Ordular Grubu Komutanlığına tayinine ait kararı imzaladı. Osmanlı Ordusu'nda göreve başlayınca Müşir rütbesine terfi ettirildi. Aralık 1917'de Kudüs'ün alınmasında başarısız oldu ve görevinden alındı.