Arama
Osmanlı'nın kuruluş devrine ışık tutan tarihi kaynaklar
Osman Gazi'nin yaşça kardeşlerin en küçüğü olmasına karşın, babası Ertuğrul Gazi'nin ölümünün ardından beyliğin başına nasıl geçtiğini biliyor musunuz? Ya da o döneme dair pek çok bilginin hangi kaynakta doğru aktarıldığını? Osmanlı İmparatorluğu'nun tarih sahnesine çıktığı 13'üncü yüzyılın sonlarıyla 14'üncü yüzyılın başlarına dair kaynaklar oldukça kısıtlı. Buna karşın kaleme alınan eserler, Osmanlı'nın kuruluşuna dair oldukça nadide bilgileri barındırıyor. O döneme ışık tutan, kuruluş devrine dair doğru bilgiler içeren kaynakları derledik.
Osmanlı Beyliği'nin ilk yıllarında yazılmış bir Türk tarihi yoktur. 15'inci yüzyılın başlarında yazılan Yahşi Fakih Menakıbnâmesi ise bugün mevcut değildir. Yahşi Fakih, Orhan Gazi'nin imamı İshak Fakih'in oğludur. Eserini yazarken babasının şahit olduğu ve duyduğu hadiseleri kullanmış olmalıdır.
İlk devirlere ait önemli bilgiler veren bir tarih kaleme alan Aşıkpaşazâde, 1413'te Geyve'den geçerken hastalanmış ve Yahşi Fakih'in evinde misafir olmuştu. Burada Yahşi Fakih'in yazdığı kitabı görüp okudu.
Aşıkpaşazâde, kendi tarihini yazarken de bu bilgileri kullandı. Bu menakıbnâme Osmanlı Beyliği'nin ilk yıllarına ait bilgi veren Anonim Tevârih-i Âl-i Osmânlara da kaynak olmuştur.
Bugün elimizde mevcut en erken Osmanlı tarihi 15'inci yüzyılın başlarında yazılan Ahmedî'nin İskendernâmesi'dir. Yine bu dönemlerde yazılmaya başlanan Anonim Tevârih-i Âl-i Osmânlar vardır. Osmanlı tarihine ait teferruatlı bilgi veren asıl eserler 15'inci yüzyılın ikinci yarısında yazılan Aşıkpaşazâde, Neşrî ve Oruç tarihleridir.
Özellikle Aşıkpaşazâde Tarihi, Yahşi Fakih Menakıbnâmesi'ni kullandığı için teferruatlı bilgi vermektedir. Ancak Osmanlı'nın kuruluş yıllarına ait bilgi veren bu eserleri güvenilmez bulanlar da vardır. Colin Imber, "Bu tarihlerdeki bilgilerin hemen hemen tamamının hayal ürünü, bu yüzden de Osmanlı tarihinin başlangıcının bir kara delik olduğunu belirtir. Bu deliği doldurmak için yapılan girişimlerin, yalnızca yaratılan masalların sayısını artıracağını" söyler.