Arama
Osmanlı'nın müverrih şeyhülislamı: Hoca Sadeddin Efendi
Hoca Sadeddin Efendi, Osmanlı'nın en önemli tarihçilerinden biriydi ve uzun süre şeyhülislamlık yaptı. Yazdığı eserlerle kendisinden sonra gelen müverrihlere büyük tesirlerde bulundu. Şehzade Murat ve III. Mehmet'in hocalığını yapan Sadeddin Efendi, "Hace-i Sultani", "Reis-ül Ulem" ve "Câmiu'r-Riyâseteyn" unvanlarının da sahibiydi. Devlet idaresinde etkili olan şeyhülislam, mevlit için gittiği Ayasofya'da vefat etti. Peki, Hoca Sadeddin Efendi Haçova Savaşı'nın seyrini nasıl değiştirdi?
🔸 Devrin önemli âlimlerinden iyi bir tahsil gördü. Osmanlı tarihi ve sultanların hayatı hakkında bilgileri, babası Hasan Can Çelebi'den dinledi. Bu ileride yazacağı tarih kitabının temelini oluşturdu.
🔸 Kanuni devrinde Yavuz Sultan Selim'in büyük güven duyduğu babası Hasan Can Çelebi'ye günde 70 akçe, Hoca Sadeddin'e ve kardeşine 20'er akçe maaş bağlandı.
🔸 Karamânî Mehmed Efendi ve Ebusuud Efendi'nin talebesi olan Hoca Sadeddin mülâzemetle İstanbul'daki Murad Paşa Medresesi müderrisliğine tayin edildi.
*Mülâzemet:
Osmanlı döneminde ilmiye sınıfındaki medrese mezunlarının müderrislik ve kadılık almak için sıra beklemeleri, mesleki tecrübe kazanıp göreve başlamalarını ifade eder.
🔸 Hoca Efendi'nin devrinde önemli isimlerle beraber tahsil gördü. Onun medrese arkadaşlarından bazıları şunlardır: Nev'î Efendi, şair Bâki, Hüsrevzâde, Üsküplü Vâlihî, Mecdî, Remîzâde, Camcızâde Camî, Cevrî, Karamanlı Muhiddin, Cenâbî Mustafa Efendi, Malûlzâde Seyyid Mehmed, Abdü'l-kâdir Şeyhî, Bostanzâde Mustafa, Hâce-i Sultânî Atâullâh, Kınalızâde Hasan ve Ali Cemâlî Efendi'nin oğlu Fudayl Efendi.
🔸 Sonraki yıllarda Yıldırım Bayezid ve Bursa Sultânî Medresesi'nde görev yaptıktan sonra Şehzade Murad'ın hocalığını yapmak için Manisa'ya gitti.
🔸 Bu görevinden sonra Hoca Efendi olarak anılmaya başlandı. Şehzade tarafından oldukça sevilen ve sayılan Sadeddin Efendi, sekiz ay sonra III. Murad'ın padişah olmasıyla İstanbul'a gitti. Bu tarihten sonra "hâce-i sultânî" unvanını aldı.
🔸 Saray yönetiminde de önemli bir mevkide olan Sadeddin Efendi içi kullanılan sıfatlardan bazıları şunlardı: "... a'lemü'l-ulemâ ve efdalü'l-fudalâ Hoca-i Şâhı cihân", "a'lemü'l-ulemâi'il-mütebahhirîn mevlânâ Sa'dî Efendi" , "Mevle'l-mevâlî Sa'deddin Efendi", "Müftilenâm ve Şeyhülislâm Hoca-i Şâh-ı cihân Sa'deddin Efendi hazretleri"
🔸 Sadeddin Efendi, devlet politikasına yön verdi. Öyle ki Kraliçe Elizabeth'in İstanbul'a gönderdiği elçiler sarayla münasebet kurmaya çalışırken ondan destek gördü.
🔸 Böylece Osmanlı ile İngiltere arasında resmi ilişkilerin kurulmasında büyük rol oynadı. Sultan III. Mehmed'in hocası Nevali Efendi cülustan iki gün önce vefat ettiği için hâce-i sultânî unvanını kullanmaya devam etti.