Arama
Osmanlı'nın müverrih şeyhülislamı: Hoca Sadeddin Efendi
Hoca Sadeddin Efendi, Osmanlı'nın en önemli tarihçilerinden biriydi ve uzun süre şeyhülislamlık yaptı. Yazdığı eserlerle kendisinden sonra gelen müverrihlere büyük tesirlerde bulundu. Şehzade Murat ve III. Mehmet'in hocalığını yapan Sadeddin Efendi, "Hace-i Sultani", "Reis-ül Ulem" ve "Câmiu'r-Riyâseteyn" unvanlarının da sahibiydi. Devlet idaresinde etkili olan şeyhülislam, mevlit için gittiği Ayasofya'da vefat etti. Peki, Hoca Sadeddin Efendi Haçova Savaşı'nın seyrini nasıl değiştirdi?
🔸 Saray yönetiminde de önemli bir mevkide olan Sadeddin Efendi içi kullanılan sıfatlardan bazıları şunlardı: "... a'lemü'l-ulemâ ve efdalü'l-fudalâ Hoca-i Şâhı cihân", "a'lemü'l-ulemâi'il-mütebahhirîn mevlânâ Sa'dî Efendi" , "Mevle'l-mevâlî Sa'deddin Efendi", "Müftilenâm ve Şeyhülislâm Hoca-i Şâh-ı cihân Sa'deddin Efendi hazretleri"
🔸 Sadeddin Efendi, devlet politikasına yön verdi. Öyle ki Kraliçe Elizabeth'in İstanbul'a gönderdiği elçiler sarayla münasebet kurmaya çalışırken ondan destek gördü.
🔸 Böylece Osmanlı ile İngiltere arasında resmi ilişkilerin kurulmasında büyük rol oynadı. Sultan III. Mehmed'in hocası Nevali Efendi cülustan iki gün önce vefat ettiği için hâce-i sultânî unvanını kullanmaya devam etti.
🔸 Bu dönemde sultan ile Avusturya seferine çıktı ve Haçova zaferinin kazanılmasında önemli rol oynadı. Savaş esnasında Avusturya Arşidükü'nün komutasındaki askerler Osmanlı kuvvetlerine üstün geldi.
🔸 Bunun üzerine toplanan meşveret meclisi geri dönülmesini, düşmanla karşılaşılmamasını teklif etti.
🔸 Hoca Sadedin Efendi, "Bu iş büyük iştir, Hasan Paşa, İbrahim Paşa veya diğerleriyle halledilecek bir iş değildir, bizzat padişahın ordunun başında olması gereklidir. Aksi halde ordu yenilir" diyerek bu fikre karşı çıktı.
🔸 Savaşmayıp geri dönüldüğünde düşman askerleri tarafından takip edilerek tuzağa düşürüleceğini söyledi. Ayrıca o döneme kadar hiçbir padişahın mecbur kalmadıkça meydanı bırakıp geri dönmediğini gerekirse şehit olana kadar savaştığını savundu. Padişahın da aynı görüşte olmasından sonra Hoca Sadeddin Efendi, ordunun düzeniyle ilgilendi.
🔸 Haçova'da padişahla beraber ordunun merkezinde yer aldı ve burada Sultan, Sadrazamla ile muharebeyi yönetti. Savaşta bir ara düşman askerleri sultanın bulduğu merkeze doğru saldırmaya başladı.
🔸 Bu durumda iken Damad İbrahim Paşa, hemen ordunun geri çekilmesini, hatta padişahın kılık değiştirerek kaçırılması gerektiğini söyledi.