Osmanlı’nın ünlü denizcileri
Türkiye'nin mavi sularda yeniden yükselişine ilham kaynağı olan, Osmanlı Devleti'nde ilk "Derya Beyi" olarak anılan, Akdeniz'deki birçok devlete karşı büyük üstünlük kurmamamızı sağlayan denizcilerimizin kimler olduğunu biliyor musunuz? Osmanlı'nın bir kara devleti mahiyetinde görülmesi, donanması ile stratejik faaliyetlere girmediği anlamına gelmez. Nitekim Osmanlı, başarıdan başarıya koştuğu dönemlerde çok güçlü bir deniz gücüne sahip olmuştur. İşte tarihe adını altın harflerle yazdıran Osmanlı'nın ünlü denizcileri...
Giriş Tarihi: 14.08.2020
09:16
Güncelleme Tarihi: 14.08.2022
10:35
➡Piyale Paşa, 14 yıl Kanuni Sultan Süleyman döneminde Kaptan-ı Deryalık yapmış ve önemli zaferler kazanmış bir denizcimizdir. ➡Piyale Paşa, 14 Mayıs 1560 tarihinde Haçlı Donanmasına karşı Cerbe Deniz Zaferini kazanarak, Akdeniz'de Türk hakimiyetini sağlamlaştırmıştır. Piyale Paşa, bu başarısından dolayı Kanuni Sultan Süleyman tarafından Cezayir Beylerbeyliğine yükseltilmiştir.
📌Piyale Paşa, Cerbe Deniz Zaferinden sonra 1565 Malta kuşatmasında Turgut Reis ile beraber bulunmuş ve bu seferin ertesi yılında, Sakız Adasını ele geçirmiştir. Bu dönemde Kanuni Sultan Süleyman'ın vefatı yerine yerine geçen II. Selim, Piyale Paşaya Kubbe Vezirliğini vermiş, Yeniçeri ağası Müezzinzade Ali Paşayı Kaptan Paşalığa getirmiştir.
📌Müezzinzade Ali Paşa, 1571'de İnebahtı'da yenilgiye uğramış, ve 14 yılık Kaptan Paşalığı esnasında daima zaferler kazanmış olan Piyale Paşa, hayatında böyle acı bir mağlubiyetin şahidi olmuştur.
📌Piyale Paşanın Kasımpaşa'da Büyük Piyale Paşa Camisi, mescidi, medrese ve tekkesi bulunmaktadır. Piyale Paşa, bu caminin yanındaki türbede; oğulları ve kızları ile beraber yatmaktadır.
➡Genç yaşta reisliğe özenerek bir tekne ile deniz ticaretine başlayan Oruç Reis, abisi Barbaros Hayreddin ile Cezayir'i Osmanlı topraklarına kattı. ➡Tunus'u da fethederek Osmanlı Devleti'ne Kuzey Afrika eyaletlerini kazandıran Oruç ve Barbaros Hayreddin kardeşler Cezayir'de çeşitli hayır eserleri de yaptırdılar.
📌1515 yılında Cezayir şehri halkı kendilerini İspanyollardan kurtarması için Oruç Reise başvurmuş, Oruç Reis de Cezayirlilerin bu çağrısını kabul etmiştir. Kısa zamanda şehre hakim olmuş, Cezayir'de yönetimi düzenlemek için kardeşiyle iş bölümü yapmıştır.
📌Cezayir'in Doğu kısmının yönetimini Hızır Reis, batı kısmındakini de Oruç Reis üstüne almıştır. 1518 yılı Barbaros kardeşler için felaket yılı olmuştur. İspanyol gemilerinin Cezayir'i Oruç Reisten geri almak üzere yapılan savaşta önce kardeşi İshak İspanyollar tarafından öldürülmüş, daha sonra ise Oruç Reis yine İspanyollar ile yapılan bir savaşta hayatını kaybetmiştir.
Oruç Reis kimdir, neler yapmıştır?
➡Murat Reis Preveze Deniz Savaşı'na, Turgut Reis komutasındaki filoda Reis olarak katılmıştır. ➡Savaşta gösterdiği başarı ününü arttırmıştır. Bu tarihten sonra Turgut Reisin yanından ayrılmamıştır. ➡Onunla deniz savaşlarına katılmaya devam etmiştir.
📌Basra Körfezini geçerek Hürmüz Boğazından Aden Körfezine çıkmış, Umman Kıyısında seyretmeye başlamıştır. Burada 25 gemiden oluşan Portekiz Donanmasıyla karşılaşmıştır. Yapılan savaşta her iki taraf da kesin bir sonuç alamamıştır. Birkaç Portekiz gemisi batırılırken, Murat Reis iki gemisini kaybetmiştir. Savaştan ümidini kesen Portekizliler Hindistan'a doğru çekilmişlerdir.
📌Savaş gücü kırılan Murat Reis bunları takip edemediğinden hasara uğrayan gemilerle Kızıldeniz'i geçmenin güçlüğünü anlayarak Basra'ya geri dönmüştür. Osmanlı Hükümetince başarısızlık olarak değerlendirdiği bu olaydan sonra, Süveyş Kaptanlığı Murat Reisten alınarak Seydi Ali Reis'e verilmiştir.
📌Son olarak Kıbrıs'ın Baf Limanı önünde Maltalılarla savaşmıştır. "Kara Cehennem Cengi" adı verilen bu savaşta Murat Reis şehit düşmüş ve Rodos'a gömülmüştür.
MEZAMORTA HÜSEYİN PAŞA (17. Yüzyıl sonu/ 18. yüzyıl başı)
➡Hüseyin Paşa, gençliğinde katıldığı, Venediklilerle yapılan bir savaşta birçok yerinden çok ağır şekilde yaralanıp öldüğü sanılırken iyileşmesi üzerine, Venediklilerin "Yarı Ölü" anlamında kullandıkları "Mezzomorto" kelimesinden bozma "Mezamorta" (ya da Mezemorta, Mezamorto) kelimesiyle anılır.
📌7-8 Şubat 1695 tarihinde, 60'tan fazla gemiden oluşan Venedik Donanmasını bozguna uğratıp bir çok gemilerini batırarak 9 Şubat 1695'te büyük bir zafer kazanmıştır.
📌1696'dan 1701 yılına kadar Kaptan-ı Derya olarak görev yapan Hüseyin Paşa, emrindeki donanmanın eksikliklerini bildiği için yeni düzenlemelere girişmiş ve yeni bir Bahriye Teşkilât Kanunu hazırlamıştır.
ALİ MACAR REİS (16. Yüzyıl)
➡Ali Macar Reis 16'ncı yüzyılda yaşamış ünlü bir Türk denizcisidir. Daha çok yapmış olduğu haritalar ve denizcilik konusundaki çalışmaları ile tanınmaktadır. ➡Ali Macar Reis, hazırlamış olduğu eserlerini 1566 yılında tahta çıkan Sultan II.Selim'e sunmuştur. İnebahtı Deniz Savaşı'na da katılan Ali Macar Reis, bu savaşta Türk Donanmasının merkez bölgesinde bulunan gemilerin birinde kaptan olarak görev yapmıştır.
📌Ali Macar Reis'in dünyaca ünlü Atlası, yedi haritadan oluşmaktadır. Bunlar: "Karadeniz", "Doğu Akdeniz ve Ege", "İtalya", "Batı Karadeniz ve İber Yarımadası", "İngiliz Adaları ve Avrupa'nın Atlantik kıyıları", "Ege Denizi, Batı Anadolu, Yunanistan" ve "Dünya" haritalarıdır. Atlas, dönemine ait kahverengi bir cilde sahiptir.
📌Ön ve arka kapakların ortasında, Osmanlı cilt sanatının süsleme öğesi şemse bulunmaktadır. Kapakların kenarı ayrıca altın yaldız ve cetvel ile çevrelenmiştir. Ön cilt kapağının iç yüzündeki ebrunun üst kenarında, "Bu harita Ali Macar'ındır, gaflet olunmaya" notu yer almaktadır
📌18 sayfadan oluşan atlasta, deri parşömen üzerine çizilen haritalar yedi çift sayfa üzerinde 31x43 cm'lik alanı kaplamaktadır. Atlasta yer alan ilk altı harita, 16'ncı yüzyıl Osmanlı deniz haritalarının tipik örneğidir. Sonuncusu bir dünya haritasıdır.