Arama
Özgürlük Anıtı Osmanlı'nın mıydı?🗽
New York denildiğinde hiç şüphesiz her birimizin aklına ilk olarak Özgürlük Heykeli gelir. 1880'li yıllarda inşa edilen, şehrin ve ülkenin sembolü haline gelen bu heykel, geçmişte Osmanlı toprağı olan Mısır için yapılmıştı. Yapımı için gerekli olan ücretin bizzat Abdülaziz tarafından ödendiği Özgürlük Heykeli aslında Osmanlı'nın mıydı?
19'uncu yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nun toprağı olan Mısır, yüzyılın ilk yıllarından itibaren Kavalalı Mehmed Ali Paşa'nın soyundan gelen "Hıdiv" unvanlı valiler tarafından idare ediliyordu ve içişlerinde neredeyse bağımsız hale gelmişlerdi.
Mısır valileri, sadece yabancı memleketlerle imzaladıkları anlaşmalarla mali protokolleri padişaha tasdik ettirmekle yükümlüydüler ve İstanbul, bu gibi talepleri genellikle her zaman yerine getiriyordu.
Mısır Valisi Said Paşa'nın Fransız mühendis Ferdinand de Lesseps'e 1854'te hazırlattığı ve Akdeniz ile Kızıldeniz'i birbirine bağlayacak olan Süveyş Kanalı projesi, onaylaması için dönemin Osmanlı Sultanı Abdülaziz'e sunulmuştu.
Bu projenin arkasında Fransa vardı ancak İngiltere, Akdeniz'deki ve Hindistan'daki hâkimiyetini sona erdirebilecek olan böyle bir hazırlığa karşı çıkıyor ve zamanın hükümdarı Sultan Abdülaziz'i, projeyi reddetmesi için devamlı bir baskı altında tutuyordu.
Murat Bardakçı'nın kaleme aldığı bir yazıya göre Said Paşa, İstanbul'un tasdikini beklemeden, 1854'ün 30 Kasım'ında Fransız mühendise projenin hayata geçirilmesi için gerekli şirketin kurulması iznini verdi.
Fransız sermayesiyle kurulan şirketin hisse senetlerinin tamamı satılınca İngiltere, Sultan Abdülaziz'e daha fazla baskı yapmaya başladı ve hükümdar, bu projeyi 12 yıl boyunca onaylamadı.
Mısır tarafı ise, İstanbul'un tasdiki gelmeden işe başladı ancak Said Paşa 1863'te vefat etti. Yerine geçen İsmail Paşa ise Fransız değil, İngiliz taraftarıydı. Bu yüzden iktidarının ilk yıllarında projeye gereken önemi vermedi ama daha sonraki senelerde Kanal'ın Mısır'a nasıl bir hayati değişiklik getireceğini fark edince o da işe dört elle sarıldı.
Kazılar neredeyse tamamlanmak üzereyken Fransız hükümeti, Sultan Abdülaziz'e İngilizlerden daha fazla baskı yapmaya başladı.
Sultan Abdülaziz, 1866'nın 19 Mart'ında yayınladığı fermanla Kanal'a izin verdi, Kanal Şirketi ile Said ve İsmail Paşalar arasında varılan anlaşmaları onayladı, üstelik Mısır'ın kanal inşaatı için yaptığı dış borçları da devlet garantisi altına aldı ve kendisi de Kanal Şirketi'nin hisselerine oldukça yüksek bir meblağ yatırdı.
