Arama
Padişah çiftliklerinin fotoğraflı tarihi
Sanayi İnkılabı sonrasında Osmanlı Devleti'nde her alanda olduğu gibi hayvancılık ve tarım alanında da devlet desteğiyle verimi artırıcı çalışmalar yapıldı. Sarayın at ihtiyacını karşılamak üzere kurulan Çiftlikat-ı Hümayun'lar da bu çalışmalara verilebilecek önemli bir örnekti.
II. Mahmud döneminden itibaren, yeni kurulan ordunun elbise ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla fabrikalar açıldı. Bu fabrikalar için gerekli olan, kaliteli ve esnek yün ihtiyacının karşılanması amacıyla yurtdışından merinos koyunları getirtildi. Bu koyunların yetiştirilmesinde, padişah mülkü olan Mihaliç Çiftlikât-ı Hümâyûnu önemli bir rol oynamıştı. Çiftlikat-ı Hümayun'lar Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluşuna kadar uzanan saray çiftliklerinin genel adı olarak bilinirdi.
ÇİFTLİKAT-I HÜMAYUN TARİHSEL SÜREÇ
Çiftlikat-ı Hümayun (Saltanat Çiftliği) olarak kuruluşundan, günümüzde Anadolu Tarım işletmesine dönüşene kadar atların yetiştirilmesi ve tohum ıslahında önemli bir merkez olarak öne çıkmaktadır. Atçılığın yanında büyük baş hayvancılık ve tarım da yapılmıştır. Bu çiftlikler, Cumhuriyet ile birlikte Ziraat Vekaleti'ne devrolmuştur.
Osmanlı Devleti'nde sanayileşme faaliyetleri, Osmanlı'nın en fazla harcama yaptığı, en çok önem verdiği askeri alanda başlamıştır. Sanayileşme alanındaki ilk önemli gelişme ise II. Mahmud döneminde Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasıyla kurulan Asâkir-i Mansûre-i Muhammediye ordusunun elbise ihtiyacını karşılamak amacıyla Feshane'nin kurulmasıdır. Osmanlı Devleti'nde 1500-1800 yılları arasında uygulanan iaşecilik (provizyonizm), fiskalizm ve gelenekçilik şeklinde sıralanabilecek ekonomi politikaları tüketicinin ihtiyaçlarını gözettiğinden Osmanlı Devleti'nde büyük sermaye birikimlerine sahip zengin bir müteşebbis zümre oluşmamıştır.
Bundan dolayı 19. yüzyılda yapılan sanayileşme çalışmalarında Cumhuriyetin ilk yıllarında olduğu gibi özel teşebbüsün etkin olmadığı, yatırımların daha çok devlet eliyle gerçekleştirildiği görülmektedir. Tanzimat'tan sonraki süreçte, Osmanlı bürokrasisi tarafından Hazine-i Hassa'nın mali desteğiyle birçok devlet fabrikası kurulmuştur. Bunlar arasında Zeytinburnu Demir Fabrikası, İzmit Çuka Fabrikası, İslimye Çuka Fabrikası, Hereke Kumaş Fabrikası, Veli Efendi Basma-Kumaş Fabrikası gibi kuruluşlar yer almaktadır.
Bu fabrikalar faaliyete geçtikten sonra, fabrikalarda imal edilecek ürünlerin hammaddelerinin de yurtiçinde üretilmesi için çalışmalar başlatılmıştır. Bunlardan Feshane, İslimye Çuka Fabrikası ve İzmit Çuka Fabrikası'nın ihtiyaç duyduğu hammaddeyi karşılamak amacıyla, çok kaliteli yüne ve yüksek verime sahip olan merinos koyunları ithal edilerek ülkenin değişik yerlerinde yetiştirilmeye çalışılmıştır. Bu iş için seçilen en önemli yerlerden biri de Hazine-i Hassa'ya bağlı çiftliklerden Mihaliç Çiftlikât-ı Hümâyûnu olmuştur. Mihaliç Çiftlikât-ı Hümâyûnu, merinos koyunu yetiştirilmesinde ve bu koyunların damızlık olarak Anadolu ve Rumeli'de değişik çiftliklere dağıtılmasında önemli bir rol üstlenmiştir.