Arama
Selçuklu döneminde yetişen alimler
Selçuklu, inşa ettiği medreseler ve himaye ettiği bilim insanları ile döneminde dünyanın en önemli ilim merkezlerinden biriydi. Nizamiye gibi İslam uygarlığının en önemli medreseleriyle çok sayıda ilim ve devlet adamının yetişmesini sağladı. Gazali'den Mevlana'ya, Cezeri'den Ömer Hayyam'a kadar ilim hayatına yön veren isimler bu dönemde yetişti. Sizler için Selçuklu döneminde yetişen alimleri derledik.
📌 Fakir ve salih bir zat olan, âlimlerin sohbetlerinden uzak durmayan, elinden geldiği kadar yardım ve iyilik eden babasının vefatından sonra Gazali ve kardeşi, medresede ilim öğrenerek İslam dünyasına ışık tuttu.
➡ İlk ilmi eğitimini Tus'ta alan İmam-ı Gazali, daha sonra Cürcan'a ilim tahsil etmek için giderek İmam Ebu Nasr İsmaili'den bir müddet ders aldı ve tekrar memleketi Tus'a döndü.
➡ Memleketinde üç yıl kalan Gazali, tahsiline devam etmek için o zamanın büyük bir ilim ve kültür merkezi olan Nişabur'a giderek, zamanının büyük alimlerinden İmam-ül-Harameyn Ebü'l-Meali el-Cüveyni'nin talebesi oldu.
📌 İslam mütefekkiri Gazali'nin, üstün zekası ve çalışkanlığını gören hocası, onunla özel ilgilenerek, usul-i hadis, usul-i fıkıh, kelam, mantık, İslam hukuku ve münazara alanlarında ilim öğretti.
➡ Nişabur'da tahsilini tamamladıktan sonra büyük bir ilim ve edebiyat hamisi olan Selçuklu Devleti'nin veziri Nizamülmülk'ün daveti üzerine Bağdat'a gitti.
➡ Gazali, yaşadığı dönemde çeşitli fırkalarla girdiği ilmi tartışmaları, en zor ve ince mevzularda nazik ve nezih bir üslup kullanarak, yüksek ilmi, hitabet, izah etme kabiliyeti vardı.
📌 Henüz 34 yaşında olan Gazali'nin İslam'a yaptığı büyük hizmetleri gören Selçuklu veziri Nizamülmülk, onu Nizamiye müderrisi olarak tayin etti. Eğitim müderrisliğinde etkin vazife üstlenen Gazali, 300 öğrenciye bütün ilimleri incelikle öğretti. Yetiştirdiği öğrenciler arasında Ebu Mansur Muhammed, Muhammed bin Es'ad et-Tusi, Ebü'l-Hasan el-Belensi, Ebu Abdullah Cümert el-Hüseyni gibi isimler yer aldı.
➡ Birbirinden kıymetli kitapları İslam dünyasına kazandıran Gazali, ilim ehli, devlet adamları ve halk tarafından da büyük bir hürmet gördü.
📌 İmam-ı Gazali, Nizamiye müderrisliğinde bulunduğu yıllarda, "Kitabü'l-Basit fil-Füru", "Kitab-ül-Vesit, El-Veciz", "Meahiz-ül-Hilaf" isimli kitapları yazdı.
➡ Bu dönemde "Kitabu Fedaihil-Batınıyye ve Fedail-il-Müstehzariyye" isimli kitabını yazan Gazali, aynı zamanda Rumcayı öğrenerek, eski Yunan ve Latin filozofların kitaplarının üstünde yaklaşık 3 sene incelemelerde bulundu. Bu incelemeleri esnasında ve neticesinde "Mekasid-ül Felasife" ile "Tehafüt-ül-Felasife" isimli kitapları kaleme aldı.
📌 Gazali, Avrupalı filozofların, "dünyanın tepsi gibi düz olduğunu" iddia ettikleri dönemde ilim ve felsefelerinin yanlış olduğunu ispat ederek, dünyanın yuvarlak olduğunu açıkladı.
➡ Karaciğerde kanın zehir ve mikroplardan temizlenip tazelendiğini, safra ve lenfle zararlı madde eriyiklerinin kandan ayrıldığını ve böylece dalağın, böbreklerin ve safra kesesinin rollerini, kanın madde miktarlarındaki oranın değişmesi sonucunda vücut sıhhatinin bozulacağı gibi tıp alanında pek çok konuyu delilleriyle ortaya koydu. İslam alimi Gazali ayrıca, diğer fen ilimlerinde de fikir ve bilgileri izah ederek kitaplarında yer verdi.
➡ Gazali, 457 kitap yazdı ancak günümüze sadece 75 eseri ulaştı.