Selçuklu tarihinde yaşanan depremler
İnsanlık tarihinin en yıkıcı afeti daima deprem olmuştur. Yer kabuğunda ortaya çıkan enerjinin sismik dalgalar arayıcılığıyla yeryüzünü sarsması hali olarak tanımlanan depremler, insanların yerleşim başta olmak üzere pek çok adetine ilk elden etki etmiştir. Anadolu, dünyanın en eski deprem kuşaklarının kesişim noktasında bulunmaktadır. Bu sebepten dolayı tarihin farklı zaman dilimlerinde Anadolu'da birbirinden yıkıcı depremler yaşanmıştır.
Giriş Tarihi: 27.02.2023
12:03
Güncelleme Tarihi: 28.02.2023
13:37
Sesli dinlemek için tıklayınız.
◾ Zamanla inşa edilen yapıların kalitesizliği ve sağlam olmayan zeminler üzerine inşa edilmesi sonucunda depremlerin bilançoları da yükselmiştir.
◾ İnsanoğlu bu meyanda gelişen teknoloji ile beraber birtakım önlemler alarak hayatını sürdürmüştür. Unutulmamalıdır ki Anadolu, üç fay hattına sahip bir bölge dir.
(x) Mimar Sinan'ın eserleri depreme nasıl dayanıyor?
◾ Bu gerçek, tarih içerisinde farklı devirlerde meydana gelen yıkıcı depremlerle kendisini daima insanlara hatırlatmıştır. 1077 - 1308 yılları arasında Anadolu'ya hükmeden Anadolu Selçuklu Devleti zamanında da pek çok doğal afet yaşanmış, depremler büyük hasar ve yıkıma sebep olmuştur. Anadolu'da meydana gelen depremler öyle yıkıcı etkilere ulaşmıştır ki Irak ve Suriye bölgeleri de bu afetlerden nasibini almıştır.
(x) Asrın felaketinden kurtulanların hikayesi
◾ Tarihte vuku bulan deprem kayıtları nın günümüze ulaşması ise farklı bir meseledir. Tarihçiler neredeyse şehirleri yıkan bu afetleri muhtelif yollarla eserlerine almış ve tarihi birer vesika ya çevirmişlerdir.
◾ Dönem tarihçilerinin titizlikle naklettikleri yahut bilahare şahit oldukları afetleri kaydetmeleri ve bu kayıtların çeşitli şekillerde günümüze ulaşması bizlere doğal afetlerle alakalı önemli malumat verir.
(x) Osmanlı arşiv belgelerinde depremler
◾ Anadolu'da gerçekleşen depremleri en iyi takip edebildiğimiz bilinen en eski kaynaklar Urfalı Mateos ve Vardan gibi isimlerin kaleme aldığı telif eserlerdir.
◾ Sahip oldukları dini misyon gereği depremleri "ilahi gazap" olarak niteleyen bu müellifler depremi ve etkilerini gayet etkileyici bir usül ve tasvir edici bir üslup ile kalem almışlardır.
(x) Urfalı Mateos'un dilinden 1114 Maraş depremi
Akdeniz depremleri
◾ Selçuklular zamanında farklı zaman dilimlerinde Çukurova, Kıbrıs ve Hatay'da şiddetli depremler olmuş ve şehirler önemli etkide bu afetlerden etkilenmiştir. 1072, 1075, 1081, 1091, 1114, 1118, 1124, 1138, 1158, 1170, 1200, 1204, 1222, 1269 yıllarında bölgede ciddi depremler yaşanmıştır.
◾ 1072 yılında Hatay' da meydana gelen deprem bölgeyi ciddi anlamda sarsmıştır. Ermeni tarihçi Vardan bu depremde insanların yarılan toprağın içine defnedildiğini nakleder.
◾ 1114 yılında vuku bulan Maraş depremi ise bölgenin en önemli şehirlerinden olan Maraş'ı ciddi ölçüde yıkmıştır. Bu depremin neticesinde Hıristiyan mahalleri ciddi ölçüde hasar görmüştür.
(x) Urfalı Mateos'un dilinden 1114 Maraş depremi