Arama
Selçuklu tarihinde yaşanan depremler
İnsanlık tarihinin en yıkıcı afeti daima deprem olmuştur. Yer kabuğunda ortaya çıkan enerjinin sismik dalgalar arayıcılığıyla yeryüzünü sarsması hali olarak tanımlanan depremler, insanların yerleşim başta olmak üzere pek çok adetine ilk elden etki etmiştir. Anadolu, dünyanın en eski deprem kuşaklarının kesişim noktasında bulunmaktadır. Bu sebepten dolayı tarihin farklı zaman dilimlerinde Anadolu'da birbirinden yıkıcı depremler yaşanmıştır.
◾ Tarihte vuku bulan deprem kayıtlarının günümüze ulaşması ise farklı bir meseledir. Tarihçiler neredeyse şehirleri yıkan bu afetleri muhtelif yollarla eserlerine almış ve tarihi birer vesikaya çevirmişlerdir.
◾ Dönem tarihçilerinin titizlikle naklettikleri yahut bilahare şahit oldukları afetleri kaydetmeleri ve bu kayıtların çeşitli şekillerde günümüze ulaşması bizlere doğal afetlerle alakalı önemli malumat verir.
◾ Anadolu'da gerçekleşen depremleri en iyi takip edebildiğimiz bilinen en eski kaynaklar Urfalı Mateos ve Vardan gibi isimlerin kaleme aldığı telif eserlerdir.
◾ Sahip oldukları dini misyon gereği depremleri "ilahi gazap" olarak niteleyen bu müellifler depremi ve etkilerini gayet etkileyici bir usül ve tasvir edici bir üslup ile kalem almışlardır.
Akdeniz depremleri
◾ Selçuklular zamanında farklı zaman dilimlerinde Çukurova, Kıbrıs ve Hatay'da şiddetli depremler olmuş ve şehirler önemli etkide bu afetlerden etkilenmiştir. 1072, 1075, 1081, 1091, 1114, 1118, 1124, 1138, 1158, 1170, 1200, 1204, 1222, 1269 yıllarında bölgede ciddi depremler yaşanmıştır.
◾ 1072 yılında Hatay'da meydana gelen deprem bölgeyi ciddi anlamda sarsmıştır. Ermeni tarihçi Vardan bu depremde insanların yarılan toprağın içine defnedildiğini nakleder.
◾ 1114 yılında vuku bulan Maraş depremi ise bölgenin en önemli şehirlerinden olan Maraş'ı ciddi ölçüde yıkmıştır. Bu depremin neticesinde Hıristiyan mahalleri ciddi ölçüde hasar görmüştür.
Güneydoğu Anadolu depremleri
◾ Selçuklular döneminde bölge içerisinde önemli bir konumda bulunan Urfa, Harran, Diyarbakır, Samsat gibi şehirlerde pek çok deprem meydana gelmiş ve etrafını da önemli ölçüde etkilemiştir.
◾ 1086, 1091, 1114, 1118, 1135, 1137, 1157, 1170, 1194, 1200, 1225, 1226 tarihlerinde günümüzde Güneydoğu Anadolu olarak bilinen bölgede ciddi derecede yıkıcı depremler meydana gelmiştir.
Doğu Anadolu depremleri
◾ Doğu Anadolu Bölgesi'nin meşhur şehirlerinden Erzincan ve Erzurum başta olmak üzere Selçuklular devrinde gerçekleşen depremler fay bütünlüğü de merkeze alındığında bölgenin tamamına yakınında hissedilmiş ve geniş bir alanda hasar oluşturmuştur.
◾ 1086, 1134, 1116, 1179 tarihlerinde meydana gelen depremler neticesinde bölgede ciddi hasar oluşmasının yanı sıra askeri tesisler de zarar görmüştür. Selçuklular bu zararları kısa sürede tanzim ederek bölgeyi güçlendirmişlerdir.
◾ Meydana gelen depremler arasında en şiddetlisi 1116 tarihinde gerçekleşendir. Ermeni tarihçiler Anili Samuel ve Vardan tarafından kayıt altına alınan depremin sonucunda, Erzincan büyük ölçüde yıkılmıştır.