Selçuklu tarihinde yaşanan depremler
İnsanlık tarihinin en yıkıcı afeti daima deprem olmuştur. Yer kabuğunda ortaya çıkan enerjinin sismik dalgalar arayıcılığıyla yeryüzünü sarsması hali olarak tanımlanan depremler, insanların yerleşim başta olmak üzere pek çok adetine ilk elden etki etmiştir. Anadolu, dünyanın en eski deprem kuşaklarının kesişim noktasında bulunmaktadır. Bu sebepten dolayı tarihin farklı zaman dilimlerinde Anadolu'da birbirinden yıkıcı depremler yaşanmıştır.
Giriş Tarihi: 27.02.2023
12:03
Güncelleme Tarihi: 28.02.2023
13:37
Sesli dinlemek için tıklayınız.
Akdeniz depremleri
◾ Selçuklular zamanında farklı zaman dilimlerinde Çukurova, Kıbrıs ve Hatay'da şiddetli depremler olmuş ve şehirler önemli etkide bu afetlerden etkilenmiştir. 1072, 1075, 1081, 1091, 1114, 1118, 1124, 1138, 1158, 1170, 1200, 1204, 1222, 1269 yıllarında bölgede ciddi depremler yaşanmıştır.
◾ 1072 yılında Hatay' da meydana gelen deprem bölgeyi ciddi anlamda sarsmıştır. Ermeni tarihçi Vardan bu depremde insanların yarılan toprağın içine defnedildiğini nakleder.
◾ 1114 yılında vuku bulan Maraş depremi ise bölgenin en önemli şehirlerinden olan Maraş'ı ciddi ölçüde yıkmıştır. Bu depremin neticesinde Hıristiyan mahalleri ciddi ölçüde hasar görmüştür.
(x) Urfalı Mateos'un dilinden 1114 Maraş depremi
Güneydoğu Anadolu depremleri
◾ Selçuklular döneminde bölge içerisinde önemli bir konumda bulunan Urfa, Harran, Diyarbakır, Samsat gibi şehirlerde pek çok deprem meydana gelmiş ve etrafını da önemli ölçüde etkilemiştir.
◾ 1086, 1091, 1114, 1118, 1135, 1137, 1157, 1170, 1194, 1200, 1225, 1226 tarihlerinde günümüzde Güneydoğu Anadolu olarak bilinen bölgede ciddi derecede yıkıcı depremler meydana gelmiştir.
Doğu Anadolu depremleri
◾ Doğu Anadolu Bölgesi 'nin meşhur şehirlerinden Erzincan ve Erzurum başta olmak üzere Selçuklular devrinde gerçekleşen depremler fay bütünlüğü de merkeze alındığında bölgenin tamamına yakınında hissedilmiş ve geniş bir alanda hasar oluşturmuştur.
◾ 1086, 1134, 1116, 1179 tarihlerinde meydana gelen depremler neticesinde bölgede ciddi hasar oluşmasının yanı sıra askeri tesisler de zarar görmüştür. Selçuklular bu zararları kısa sürede tanzim ederek bölgeyi güçlendirmişlerdir.
◾ Meydana gelen depremler arasında en şiddetlisi 1116 tarihinde gerçekleşen dir. Ermeni tarihçiler Anili Samuel ve Vardan tarafından kayıt altına alınan depremin sonucunda, Erzincan büyük ölçüde yıkılmıştır.
(x) Afet sonrası toplumu bilinçlendirmenin önemi
◾ Selçuklular döneminde de Anadolu'da şiddetli depremler olmuş ve bu afetlerin sosyal, ekonomik, toplumsal yönde büyük etkileri gözlemlenmiştir.
◾ Yüksek şiddet ölçeklerinde meydana gelen bu depremler sonucunda Anadolu nüfusu, gözle görülür ölçüde azalmış ve yapılarda ciddi tahribat oluşmuştur.
(x) İlk müstakil deprem kitabı: Risale-i Zelzele
◾ Yaşadığımız kadim toprakların büyük ve çarpıcı bir gerçeği olan depremler , her dönemde olduğu gibi Selçuklular devrinde de ciddi bir yıkıma sebep olarak sosyolojik, ekonomik ve insani açıdan hayatı etkilemiştir. Lakin Selçuklular hızlı bir şekilde şehirleri tekrar imar etmiş ve Anadolu'yu ayağa kaldırmayı başarmışlardır.
(x) Deprem bölgesinde en çok merak edilen dini sorular