Arama
Selçuklular savaştan önce nasıl beslenirdi? Geçmişten günümüze mutfak kültürü...
Tarih boyunca toplumların yaşam şekilleri, mutfak kültürlerine yansıdı. Medeniyetimiz de tarih boyunca zengin mutfağı ile adından sıklıkla söz ettirmişti. Öyle ki dünyanın en önemli mutfakları sayıldığında akla ilk gelen milletler arasında yer alırız. Gıda en çok da savaşlarda ihtiyaç duyulan bir maddeydi. Peki, Selçuklu askerleri savaştan önce nasıl beslenirdi? Osmanlı'da sofra adabı nasıldı? İşte ana hatlarıyla geçmişten günümüze mutfak kültürümüz...
◾ Tüketilen et ve et ürünleri sayesinde karbonhidrat, protein ve vitamin anlamında vücutlarını güçlendiriyordu. Eski Türklerde tatlı yoktu. Bunun yerine sebze ve yabani meyveler tüketilirdi.
🔎Biliyor muydunuz?
Savaşa giden Kazakların etin sinirli taraflarını tüketirdi. Bunun savaşlarda daha dayanıklı hale getirdiklerini düşünürlerdi.
◾ Ekonomisi hayvancılığa dayanan toplumlar, genellikle hayvanlardan beslenir. Bundan dolayı da Orta Asya'daki Türklerin gıdalarının temelini koyun, deve, keçi gibi hayvanlar oluştururdu.
◾ Batı Türkistan'a doğru göç edildiğinde ise buğday, darı gibi hububat ağırlıklı beslenilmeye başlandı.
➡ Tutmaç yemeği burada çok meşhurdu.
➡ Ekşimik de sütten türetilen geçmişten günümüze kadar ulaşan yiyeceklerden biriydi.
Selçuklu'da beslenme kültürü
◾ Selçuklu mutfak kültürü hakkında tarihi kaynaklarda çok geniş bilgi bulunmaz. Bununla birlikte daha ziyade et ve buğday merkezli beslenildiği bilinir.
◾ Günlük yiyecekler arasında çabuk pişen yemekler görülürdü. Savaşlarla geçen hayatın yoğun temposunda, çok uzun zaman alabilecek yemekler tercih edilmezdi. Kısa sürede pişirilen ama doyuruculuğu yüksek besinler tüketilirdi.
➡Hamurun kesilmesi, yağda kızartılması, üzerine yağ veya şeker dökülerek yenmesi gibi basit ama doyurucu yemekler ön plana çıkardı.
Selçuklular yemeği nasıl saklardı?
◾ O dönemde yiyeceklerin saklanması ve belli bir sürede dayanması için et işlenirdi. Bu anlamda pastırma ön plana çıkar. Kavurmanın kullanıldığı görülür.
◾ Yemekler kuyularda, serin mağaralarda depolanırdı. Peynir, çökelek gibi yiyecekleri toprak altına korunurdu. Çabuk bozulacak yemekler ise kar ve buz kullanılırdı.
◾ Türkler, konserve yapmayı bildikleri için yiyeceklerini bu şekilde koruyabiliyorlardı. Kesilen hayvanın neredeyse tamamının tüketilirdi. Örneğin ciğer alıp işkembenin içine doldurulur, baharatla sucuk haline getirilirdi.
➡Tutmaç yemeği ise önemlidir. Bugünkü mantının atası olarak görülür. Tutmacın üzerine yoğurt ya da sirke dökülürdü.
◾ Yumurta tüketimi de çok fazla görülmezdi. Çünkü göçebe bir hayat süren Türkler için kümes hayvanı yetiştirilmesi zordu.
Tüketilen yemekler
◾ Selçuklu Anadolusunda kullanılan besin maddeleri çeşitli tahıllardan unlu mamullere, baklagillerden kabakgillere, meyvelerden sebzelere, et ve süt ürünlerinden yağ çeşitlerine, şeker ve tuzdan çeşitli baharatlara kadar çok geniş bir yelpazeyi kapsamaktaydı.
◾ Nitekim bu durum Selçuklu mutfağının ne derece zengin ve çeşitli olduğunu göstermesi açısından oldukça önemlidir. Buğday, yarma ve nohuttan oluşan çorbalar tüketilirdi.
➡ Etten özellikle ciğer, kelle ve şiş kebabı yapılırdı. Önemli günlerde, özel yemekler üretilirdi. Keşkek düğün ve bayramların yemeğiydi. Tatlı olarak helvayı tercih edilirdi.
➡ Kuyu kebabının o dönemde sofralarda yerini aldığı bilinir.
◾ Genellikle Türk hükümdarları av hayvanlarını tüketmeyi severdi. Kendi avladıkları hayvanların etleri saray erkânı tarafından yapılırdı. Buğday, mercimek tarhana çorbaları yapılırdı. Pilav, ciğer çok fazla ön plandaydı. En önemli gıda ise yoğurttu.
🔎Biliyor muydunuz?
Kebap yapmak için kullanılan şişlerin Orta Asya'dan göç eden Türklerin çeşitli bölgelere öğrettikleri bir alettir.