Arama
Selçuklular savaştan önce nasıl beslenirdi? Geçmişten günümüze mutfak kültürü...
Tarih boyunca toplumların yaşam şekilleri, mutfak kültürlerine yansıdı. Medeniyetimiz de tarih boyunca zengin mutfağı ile adından sıklıkla söz ettirmişti. Öyle ki dünyanın en önemli mutfakları sayıldığında akla ilk gelen milletler arasında yer alırız. Gıda en çok da savaşlarda ihtiyaç duyulan bir maddeydi. Peki, Selçuklu askerleri savaştan önce nasıl beslenirdi? Osmanlı'da sofra adabı nasıldı? İşte ana hatlarıyla geçmişten günümüze mutfak kültürümüz...
Selçuklular yemeği nasıl saklardı?
◾ O dönemde yiyeceklerin saklanması ve belli bir sürede dayanması için et işlenirdi. Bu anlamda pastırma ön plana çıkar. Kavurmanın kullanıldığı görülür.
◾ Yemekler kuyularda, serin mağaralarda depolanırdı. Peynir, çökelek gibi yiyecekleri toprak altına korunurdu. Çabuk bozulacak yemekler ise kar ve buz kullanılırdı.
◾ Türkler, konserve yapmayı bildikleri için yiyeceklerini bu şekilde koruyabiliyorlardı. Kesilen hayvanın neredeyse tamamının tüketilirdi. Örneğin ciğer alıp işkembenin içine doldurulur, baharatla sucuk haline getirilirdi.
➡Tutmaç yemeği ise önemlidir. Bugünkü mantının atası olarak görülür. Tutmacın üzerine yoğurt ya da sirke dökülürdü.
◾ Yumurta tüketimi de çok fazla görülmezdi. Çünkü göçebe bir hayat süren Türkler için kümes hayvanı yetiştirilmesi zordu.
Tüketilen yemekler
◾ Selçuklu Anadolusunda kullanılan besin maddeleri çeşitli tahıllardan unlu mamullere, baklagillerden kabakgillere, meyvelerden sebzelere, et ve süt ürünlerinden yağ çeşitlerine, şeker ve tuzdan çeşitli baharatlara kadar çok geniş bir yelpazeyi kapsamaktaydı.
◾ Nitekim bu durum Selçuklu mutfağının ne derece zengin ve çeşitli olduğunu göstermesi açısından oldukça önemlidir. Buğday, yarma ve nohuttan oluşan çorbalar tüketilirdi.
➡ Etten özellikle ciğer, kelle ve şiş kebabı yapılırdı. Önemli günlerde, özel yemekler üretilirdi. Keşkek düğün ve bayramların yemeğiydi. Tatlı olarak helvayı tercih edilirdi.
➡ Kuyu kebabının o dönemde sofralarda yerini aldığı bilinir.
◾ Genellikle Türk hükümdarları av hayvanlarını tüketmeyi severdi. Kendi avladıkları hayvanların etleri saray erkânı tarafından yapılırdı. Buğday, mercimek tarhana çorbaları yapılırdı. Pilav, ciğer çok fazla ön plandaydı. En önemli gıda ise yoğurttu.
🔎Biliyor muydunuz?
Kebap yapmak için kullanılan şişlerin Orta Asya'dan göç eden Türklerin çeşitli bölgelere öğrettikleri bir alettir.
◾ Selçuklular, kuşluk ve akşam olmak üzere günde iki öğün yerdi. Akşam yemeği hava kararmadan hazırlanırdı. Öğle vakti yemek yenmediği için tok tutacak besinler tercih edilir, genellikle hamur işi yenirdi.
◾ Kahvaltıda bal, pekmez, üzüm ve karpuz da bulunurdu. Öğle vakti acıkanlar olursa şerbet, ayran ve meyvelere başvururdu. Akşam yemeklerinde de ekseri et yemekleri tercih edilir ve bunlar arasında da av etleri başta gelirdi.
Selçuklu'daki sofra adabı
◾ Kazanlarla yemekler pişirildikten sonra sofra hazırlanırdı. İlk önce yere sofra bezi serilir, üzerine ahşap kaide konulur ve üzerine bakır sini yerleştirilirdi. Yemekler, tabaklarla beraber ortaya konur, ahşap kaşıklarla yenirdi. Bu noktada sofra adabı başlardı.
◾ Büyükler yemeğe başlamadan küçükler de başlamazdı. Herkes kendi önünden yerdi. Yemeğe elin içi batırılmazdı. Besmele ile başlanır, şükredilerek kalkılırdı.
Selçuklular savaş öncesinde nasıl beslenirdi?
◾ Özellikle savaşa ya da sefere gitmeden önce yiyeceklerine önem verirlerdi. Genellikle kurutulmuş ya da kavrulmuş yemeklerin yanı sıra un, yağ ve et gibi temel gıdaları yanlarında götürürlerdi.
◾ Daha hızlı hareket edebilmeleri için aslında bu. Çünkü canlı hayvan taşındığında hızlarını kesiyordu.Ordunun arkasından bazen satıcılar da gelirdi. Böylelikle yiyecekler bittiği zaman onlardan temin edilirdi. Un, yağ gibi o döneme özgü yiyecekleri satarlardı.
◾ Savaştan önce ve sonra sultanın özel olarak bir şey yiyip yemediği bilinmez. Bilinen tek şey, sefere çıkacak bütün askerlere sultan bir ziyafet verdiğidir. Sultanın bu şenlikte hangi yemekleri yaptırdığı da belli değildir. Keşkek, tutmaç ya da bir tatlısı olduğu düşünülür.
🔎Biliyor muydunuz?
Timur, askerlerin daha iyi savaşabilmesi için tam doymadan yani yarı aç bir şekilde savaşmalarını isterdi.
Başlarda etli çorbalar yaptırırken son döneme doğru etler bitmişse hamurlardan yaptırdığı çorbaları içtirdiği bilinir.