Arama
Selçuklu’nun şehir planlamacısı: Seyyid Harun Veli
Selçuklu şehirleri özellikle Anadolu'da kurulan yerleşmelerin ilk yapısının şekillendiği çekirdek mekanlardır. Dervişlerin planlamasında büyük katkı sunduğu şehir öbekleri, cami ve medrese yapıları etrafında karakteristik formunu kazanmıştır. Kendi adıyla anılan Seydişehir'in ve diğer pek çoğunun kurucusu olan Seyyid Harun Veli, Selçuklu'da şehir planlamasında öne çıkan şahsiyetlerin başında gelir.
➤ Büyük Selçuklu'nun yıkılması, Anadolu'da beyliklerin ve Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurulması sürecinde yanındaki dervişleri ile birlikte Seyyid Harun Veli 13. yüzyılda batıya doğru göç eder.
➤ İlmi birikimi, manevî ve siyasi önderliği ile Türk topluluklarına rehberlik eden Harun Veli bölgede şehir teşkilatlanması, planlaması ve yönetilmesinde bizzat yetkili kişilerden olur. İpek Yolu'nun geçiş güzergahındaki şehirlerin müstahkem hale getirilmesinde yoğun çaba sarfeder.
📌 Bilgi Notu:
Harun Veli yeni şehirlerin kurulmasında, şehirlerin etrafına surlar, kaleler inşa edilerek Anadolu'nun imar ve ihya edilmesinde bizzat vazifeler üstlenir. Sayısız eserler inşa ettirerek Anadolu'yu bir ticaret ve cazibe merkezi haline getirir.
➤ Seyyid Harun, Anadolu'da ilk olarak geldiği ve konakladığı şehir olan Konya'da halk tarafından Hoca Faruk Mescidi'nde hürmetle karşılanır. Buradan bugün kendi adıyla anılan Seydişehir beldesine doğru yola çıkar.
➤ Küpe Dağı eteklerini ve önündeki geniş ve bakir alanı inceleyen Seyyid Harun 14. yüzyıl dolaylarına gelen o yıllarda Seydişehir şehri için bu bölgeyi uygun bulur.
📌 Bilgi Notu:
Ardında kadim bir bilgi barındıran Seyyid Harun'un bu seçimi, Sivas ve Kayseri gibi Selçuklu şehirlerinde de görülen "yamaçlara, kayalık zeminlere yerleşme ve ovaları tarım, hayvancılık gibi faaliyetler için kullanma" ilkesine dayanır.
➤ Seyyid Harun'un Seydişehir'e bu konumu tayin etmesinin ardındaki neden, şehrin korunumunu doğal korunak olan dağın etekleri ile sağlama hedefidir. Ayrıca bu bölgenin şehir için gerekli olan su ve verimli bir araziye sahip olması da onun bir yerleşim yerinde tercih ettiği noktalar olur.
➤ Kuracağı şehrin boş bir alan olması ve diğer yerleşim yerlerine yakın olması da kuracağı şehir için bu bölgeyi doğru bir mevki kılar.
📌 Bilgi Notu:
Modern şehir planlama kriterleri göze alındığında Seyyid Harun iyi bir şehir planlamacısı olarak değerlendirilebilir.
➤ Seyyid Harun'un Seydişehir için tercih ettiği boş alan, kendi mimari planını burada işleme ve uygulama imkanını ona tanıyan bir bölgedir. Diğer yerleşim yerlerine yakın bir konumda olması da ayrıca şehrin gelişmesini oldukça kolaylaştırır niteliktedir.
➤ Şehrin konumunun tayin edilmesi ve hedeflerin belirlenmesinin ardından Seydişehir'de ilk eser Seyyid Harun Camii'si olur. Bu yapı aynı zamanda yeni kurulan şehir için merkez hüviyeti taşır.
➤ Şehir içerisinde küçük bir tepe yüksekliğinde bir alana yerleştirilen cami ile şehrin silüeti oluşmaya başlar. Seyyid Harun Camii fiziki ve sosyolojik olarak şehrin merkezini ve hayatını simgeler.