Arama
Sultan Abdülhamid'e atılan çirkin iftira!
Sultan II. Abdülhamid, tahttan indirildikten sonra hakkında, en önemli hadis-i şerif kaynaklarından biri olarak kabul edilen Sahih-i Buhari'yi yaktırdığı iftirası atıldı. Ancak Abdülhamid ne kitap yaktırmış ne de yırtmıştı. Aksine gösterdiği ilmi titizlik ve gayret sayesinde Sahih-i Buhari'nin temel müracaat metni olan Yunini'nin çalışmasını, bizzat kendi emriyle yayınlatmıştı.
Buhârî'nin el-Câmiʿu's-sahîh'inin Yûsufefendizâde tarafından yazılan
Necâhu'l-kkārî li-Sahîhi'l-Buhârî adlı şerhinin ilk iki sayfası (Süleymaniye Ktp., Ayasofya, nr. 685)
Yaklaşık 33 yıl boyunca Osmanlı'yı yöneten Abdülhamid, 10 Şubat 1918'de Beylerbeyi Sarayı'nda vefat etti. O fetvayı kaleme alan Elmalılı Hamdi Yazır, daha sonraları "Hayatımda yaptığım en büyük hata, Sultan Abdülhamid'in hal'ine karışmamdır." şeklinde pişmanlığını dile getirmiş; tarih bu hadiseyi "azim bir hata-yı siyasi" ve "af olunmaz bir hata ve silinmez bir leke" olarak kaydetmiştir.
Naaşı ile bir imparatorluğun da toprağa gömüldüğü gün: Abdülhamid'in vefatı
Abdülhamid, muhteşem bir kütüphane oluşturduğu gibi hükümdarlığı sırasında kitap yayınını ve yabancı eserlerin tercüme edilmesini teşvik etti. Vakıf kütüphanelerinin ıslahı, kataloglarının hazırlanması, düzenli hizmet vermelerinin sağlaması konusunda büyük bir çaba gösteren Abdülhamid, o dönem yeni kurulmaya başlanılan yüksekokullarda, hastane ve müze gibi kurumlarda çoğunluğu yabancı dilde eserlerden oluşan kütüphaneler kurdu ve Yıldız Sarayı'nda zengin bir koleksiyon oluşturdu.
Halka açık ilk kütüphane olan Beyazıt Devlet Kütüphanesi onun döneminde açılmıştır. İlk toplu katalog, matbaa açmanın ve kitap telifinin devletçe desteklenmesi yine onun zamanında gerçekleştirilmiştir. Balkan şehirlerindeki kütüphanelerde mevcut kitapların İstanbul'a getirilmesi için de önemli teşebbüslerde bulunmuştur. Abdülhamid'in çeşitli yerlerde dağınık bir halde bulunan on bin civarındaki kadı sicilini şeyhülislâmlığa bağlı bir sicillât (resmi vesikaların kaydedildiği kütükler) arşivinde toplaması ve bu kuruma bağlı bir kütüphane tesis etmesi (1894) bu dönemde kütüphanecilik alanında yapılan önemli düzenlemelerden biridir.
Osmanlı Devleti'nde kültür seviyesini yükselten II. Abdülhamid Müze-i Hümayun (Eski Eserler Müzesi), Askeri Müze, Bayezid Kütüphane-i Umumisi, Yıldız Arşivi ve Kütüphanesi gibi kültür müesseselerini de kurmuştur. Döneminde basım-yayım kontrolü olmasına rağmen yayın çalışmalarını bizzat desteklediği için kitap, dergi ve gazete sayısında büyük bir artış yaşanmıştır.
Yıldız Sarayı'nın 31 Mart ayaklanmasından sonra defalarca uğradığı yağmalardan kurtulabilmiş tek bölümü olan kütüphane, cumhuriyetin ilanından sonra kararname ile İstanbul Üniversitesi'ne verilmiş, uzun seneler ciddi bir ilim merkezi olmuştur.
Yıldız Albümleri'nden fotoğraflarla Abdülhamid'in hizmetleri
Sonuç olarak Türk maarifi, II. Abdülhamid döneminde şuurlu ve planlı bir şekilde ele alınmıştır. Abdülhamid'in her alanda katkıları olduğu gibi kütüphanecilik alanındaki katkıları da göz ardı edilemez; gazete, dergi ve kitap neşrinde nitelik ve nicelik bakımından önemli gelişmeler olduğu, kütüphanecilik ve arşivcilik alanlarında da modernleştirmeler yapıldığı, müzecilik gibi yepyeni bir dalda ciddi ve kalıcı adımların yine II. Abdülhamid döneminde atıldığı inkâr edilemez bir gerçektir.