Arama
Sultan Abdülhamid’in en bedbaht şehzadesi: Abdülkadir Efendi
Şehzade Abdülkadir Efendi, Sultan II. Abdülhamid'in üçüncü oğlu olarak dünyaya geldi. Alışılmışın dışında, şahsına münhasır bir şehzade olan Abdülkadir Efendi, Sultan Abdülhamid'in görüşlerine ve yönetimine genel olarak muhalif bir tavır içindeydi. Öyle ki, Sultan Abdülhamid de zaman zaman kendisine sitemde bulunurdu. Şehzade Abdülkadir, Osmanlı hanedanının sürgünde maddi ve manevi açıdan en çok sıkıntı çeken üyesi oldu. Sürgün sırasında soğuktan hastalanan iki aylık kızı Bidar Sultan'ı toprağa verdi, dolandırılarak malı mülkü elinden alındı ve yaşamı geçim sıkıntılarıyla geçti… Sultan Abdülhamid'in en bedbaht şehzadesi Abdülkadir Efendi'ye dair bilinmeyenleri sizlerle buluşturuyoruz.
Sultan Abdülhamid'in görüşlerine ve yönetimine genel olarak muhalif bir tavır içinde bulunan Abdülkadir Efendi, bazı kesimlerce "Osmanlı Sarayı'ndaki sosyalist" olarak anılırdı.
O kadar ki, kardeşi Ayşe Sultan kaleme aldığı hatıratında, Abdülkadir Efendi ile ilgili "Babama karşı daima küskün davranır; sosyalist olduğunu iddia ederdi" şeklinde yazmıştı.
Abdülkadir Efendi, gerçekten de alışılagelinmiş tarzda ağır başlı bir şehzâde değildi. Sultan Abdülhamid, serkeş gördüğü oğlunu çekip çevirmesi için, amcası Sultan Abdülaziz'in kızı Emine Sultan ile evlendirmeyi uygun görmüş, fakat onun bu teklifi kabul edilmemişti.
Bunun üzerine Abdülkadir Efendi, huyu beğenilen saraylı bir hanımla evlendirildi. Şehzade daha sonra birkaç hanım ile daha evlendi ve hayatı hep mutsuz ve hayal kırıklığı içinde geçti. Sadece ilk eşi hayatının sonuna kadar ona vefa gösterdi.
Şehzade Abdülkadir Efendi elinin çok açık olması ile bilinirdi. Yardım isteyeni asla boş göndermez, elinde ne varsa verirdi.
Hatta bunu bilenler, kendisini istismar ederlerdi. Abdülkadir Efendi, oldukça kibardı. Kimseye ağır bir söz söylediği duyulmamıştı ancak bir anı bir anına uymazdı. Dünyayı ve etrafını önemsemezdi ve zararı kendineydi.
Şehzade, saray adetlerinde olduğu üzere hizmetkâr olarak halayık değil de Avrupaî tarzda gayrimüslim bir hizmetçi tutmuştu.
Sultan Abdülhamid, kendisini ikaz ettiği halde dinlememişti. Bir keresinde de, "Benim namaz kılmayan oğlum olamaz" diyerek kendisine sitem etmişti.
Kardeşi Ayşe Sultan kaleme aldığı hatıratında, Abdülkadir Efendi ile ilgili şu sözlere yer vermiş, onun kabına sığmayan karakterini şu sözlerle anlatmıştı:
"Abdülkadir Efendi gayet serbest bir insandı. Kabına sığmaz, yerinde duramaz derecede her şeyin aşırısına giderdi. Hayatı boyunca böyle yaşamıştır. Babama karşı daima küskün davranır; sosyalist olduğunu iddia ederdi. Burhaneddin Efendi'yi bizden üstün tutuyor, derdi. Kendisine mahsus acayip fikir ve hareketleri vardı. Babamın hiç istemediği hareketi yapmaktan çekinmez, mesela fesini yana eğerek giyer; babamdan daima tekdir haberleri alırdı. Babam çok defa Mabeynci Emin Bey'i göndererek nasihat ederdi."