Arama
Sürgündeki Osmanlı hanedanın son tanığı: Bilun Hanım Sultan
1924 yılında çıkarılan bir kanunla,Osmanlı'nın yüzlerce yıl boyunca sürdürdüğü hilafet makamı sonlandırılmıştı. Osmanlı hanedanının üyelerine de ülkeyi terk etmeleri için çok kısa bir mühlet tanınmış; Halife Abdülmecid, ailesi ile birlikte daha o gece sınır dışına çıkarılmıştı. Sadece gidişe mahsus pasaportla gönderilen hanedan mensuplarını özlem ve acı dolu günler bekliyordu. Bu acı günlerin son şahidi, sürgün edilen 155 Osmanlı hanedanı mensubundan hayatta olan son kişi, Bilun Alpan Hanım Sultan, 100 yaşında Beyrut'ta vefat etti. Hanım Sultan'ın vefatıyla 1924 sürgününün son şahidi de aramızda ayrıldı. Sizler için Bilun Hanım Sultan ve Osmanlı hanedanın sürgünü hakkında bilinmesi gerekenleri derledik.
Bilun Hanım Sultan 2017 yılında hayatını konu alan "Bilun-Sürgünün Son Tanığı" belgeselinde o günler için şöyle demişti: "Sürgün çirkin bir kelime. Memleketime kızgın değilim, sadece kırgınım. Küçüktüm ama kötü bir şeyler olduğunu hissettim. Sürgün günü büyükbabam, büyükannem, halam var mıydı bilmiyorum. Ve tabii iskelede kalan diğer insanlar, hepsi ağlıyorlar. Bana da diyorlar ki herkes nezle olmuş. İnanmış gibi yapıyorum."
Osmanlı hanedanına yıllarca ev sahipliği yapmış boğazlar ve saraylar terk edilmiş, salonları odaları ıssız kalmıştı. 600 seneden fazla hüküm sürmüş Osmanlı hanedanını özlem ve acı dolu günler bekliyordu. Sürgün Sirkeci Garı'nda başladı. 1924 yılındaki sürgünde 29 yaşında olan annesi Fatma Zehra Sultan, babası Selami Süleyman Alpan'la birlikte önce gemiyle Köstence'ye, oradan Bükreş'e gitti. Sürgün sırasında 6 yaşında olan Bilun Hanım Sultan ailesiyle Bükreş'ten sonra ile önce gemiyle Köstence'ye, oradan Bükreş'e gitti. Orada 6 ay kadar oturduktan sonra Fransa'ya geçtiler. Bir sene Paris'te daha sonra da 1,5 sene de Nice'de yaşadılar. Damat Selami Süleyman Beyefendi'nin babası Kazım Paşa Hayfa'daki evini onlara verince oraya naklettiler. Daha sonra da Beyrut'a yerleştiler.
Bilun Hanım Sultan 1940'ta Kudüs'te Hasan Jarallah ile evlendi. 1942'de tek kızı Nahide doğdu. 1948'de boşanan Bilun Hanım Sultan, ömrünün son günlerine kadar Beyrut'ta kızıyla yaşadı. Kendisinden on yaş küçük olan kardeşi Yavuz Alpan da vardı yanında. Alpan ömrünü Beyrut'ta ve Filistin'de geçirdiği halde çok güzel bir İstanbul Türkçesiyle konuşuyordu.
Bir yandan Osmanlı geçmişine bağlı ve Türkiye'de hemen hemen hiç yaşamamış olmasına rağmen, Türkçeyi ömrü boyunca kullandı. Fakat vatanına dair bir kırgınlık vardı içinde. 1989'da yerleşmek amacıyla Türkiye'ye geldiğinde, büyük bir hayal kırklığına uğramıştı. "Biraz kızgınım daha doğrusu kırgınım. Hele kızımın meselesinden sonra... 1989'da yerleşmek için gelip İstanbul'da üç sene yaşadık. Kızıma bir gün haber geliyor polisten. Vatandaşlığa geçemezmiş, sebebi yok, karakola gidiyor. Bu haberi alıyor kızım Nahide... Onun üzerine 'Hemen Beyrut'a dönüyoruz. Hemen!' dedim. İşte olan bu..."
TBMM'de alınan bir kararla Hilafet Makamı'nın 3 Mart 1924 tarihinde kaldırılması ardından, Osmanlı hanedanın ülke topraklarını terk etmesi kararlaştırılmıştı. Çıkarılan kanunla hanedanın erkek üyelerine ülkeyi terk etmeleri için 48 saat, kadın üyelerine ise, 10 gün mühlet tanındı.
Hanedan mensuplarının her birine dönüşü olmayan, sadece "gidişe mahsus" birer pasaport ve ikişer bin İngiliz lirası verildi, mal varlıkları tasfiye edildi ve Türkiye'ye değil girmeleri, Türk topraklarından transit geçmeleri bile yasaklandı.