Tarihi kaynakların izinde Kanuni Sultan Süleyman'ın saltanatı
Osmanlı'nın onuncu sultanı olan Kanuni Sultan Süleyman 46 yıl tahtta kaldı. Hayatının büyük bölümünü at sırtında seferlerde geçiren büyük padişah, son nefesini de bir kuşatma esnasında verdi. İmparatorluğun topraklarını 14 milyon 983 bin kilometrekareye çıkardı. Yaptığı kanunlar ile devleti güçlü bir şekilde dönüştürdü. Aynı zamanda modern Avrupa'nın oluşumunda pay sahibi oldu.
Giriş Tarihi: 07.01.2021
12:36
Güncelleme Tarihi: 06.11.2023
09:49
Sesli dinlemek için tıklayınız.
Gülşen-i Şuara, Ahmed Ahdi bin Şemsi-i Bağdadi
📌 Kanuni'nin Irakeyn Seferi, sadrazamı olan Makbul İbrahim Paşa'nın hayatında dönüm noktasını oluşturdu. Nitekim sefer sırasında anlaşmazlığa düştüğü Defterdar İskender Çelebi 'yi önce azlettirip sonra da Bağdat'ta katlettirmesi, yetkilerine güvenerek kendisini sultan olarak anması ve uygunsuz tavırları Kanuni'nin üzerinde olumsuz bir etki oluşturdu. 14-15 Mart 1536 gecesi boğularak idam edildi.
📌 İbrahim Paşa'nın yanında divan kâtipliğinde bulunmuş olan Celâlzâde Mustafa Çelebi, onun sultanın emirleri ve kanunların tatbikine çok büyük önem verip her işi adaletle yerine getirdiğini, son derece dindar olduğunu, fakat Bağdat'ın fethinden sonra ahlakının değiştiğini, gurura kapılıp cahillerin sözleriyle uygunsuz işler yaptığını bütün bunların da padişahın gazabına yol açtığını yazar.
"Bu büyük devleti idare eden benim, her ne yaparsam yapılmış olarak kalır, zira kuvvet benim elimdedir" Fransa Kralı Ferdinand'ın elçileriyle görüşürken söylediği bu sözler onun saltanat hırsını da gözler önüne serer.
Şehzade Bayezid'e gönderilen mektuplar, Celalzade Salih Çelebi
📌 1538 yılında Papa'nın liderliğinde İspanya-Venedik-Papalık-Malta Şövalyeleri ve diğer küçük İtalyan devletleri arasında Osmanlı'ya karşı bir ittifak oluşturuldu. Düşman askerlerinin sayıca üstün olmasına rağmen Kanuni'nin kaptan-ı deryası Barbaros Hayreddin Paşa'nın zekice manevraları sayesinde Haçlı donanması geri çekilmek zorunda kaldı.
📌 Papa'nın ordusunu hezimete uğratan Barbaros Hayreddin Paşa'nın bu zaferi sayesinde çeyrek asır boyunca Osmanlı Akdeniz'de üstünlüğü elinde tuttu.
Osmanlı'nın Akdeniz'i Türk gölü haline getiren Preveze Deniz Zaferi, denizcilik tarihimizin en önemli zaferlerinden biridir.
Preveze Deniz Zaferi nasıl kazanıldı?
Ka'bename, Abdurrahman Gubari
📌 1548 'de Safevi hükümdarı Şah Tahmasb'a karşı yeniden İran'a sefer düzenledi ve Tebriz'e girdi. Bu seferde Van Kalesi alınarak beylerbeyi merkezi yapıldı.
📌 1550 yılında İstanbul'da kendi adında bir külliye yaptırdı. Aynı zamanda Mekke'de birtakım tadilatlar yapıldı. Kabe'nin çatısı ve kapısı onarılıp, oluğu değiştirildi, tavaf alanındaki mermerler yenilendi. Burada dört mezhep için birer medrese inşa ettirdi.
Osmanlıların Haremeyn'e hizmetleri
Sübhatü'l Ahbar ve Tuhfetü'l Ebrar- Derviş Mehmed
📌 Kanuni'nin hayatının önemli dönüm noktalarından birisi de büyük oğlu Mustafa'nın idamı oldu. 1553 yılında İran Seferi için gönderdiği Rüstem Paşa'dan Şehzade Mehmet'in tahtı ele geçirmek için planlar yaptığına dair haber alması üzerine, ordunun başına kendisi geçti. Konya Ereğlisi mevkiinde iken şehzade boğduruldu. Rüstem Paşa'yı da sadrazamlıktan azletti.
📌 Oğlunu idam ettiren Kanuni Sultan Süleyman'ın buna zaman geçtikçe çok üzüldüğü ve pişmanlık duyduğu gerek Osmanlı gerekse Batı kaynaklarında açık şekilde belirtilir. Ayrıca bu olay dolayısıyla Taşlıcalı Yahya gibi bazı şairler tarafından ağır sözlerle eleştirildiği halde sesini çıkarmadı. Çocukluk arkadaşı Beşiktaşlı Yahya Efendi'nin bu mesele yüzünden onunla konuşmadığına dair bilgiler menakıbnamelerde yer alır.
Divan-ı Muhibbi, Kanuni Sultan Süleyman
📌 Sultan Süleyman harekatını sürdürerek Halep'e ulaştı, fakat 27 Kasım 1553 'te üzerine çok titrediği oğlu Cihangir hayatını kaybetti. Kaynaklarda iki oğlunu peş peşe kaybeden padişahın büyük bir üzüntüye kapıldığı ve bunun izlerini uzun süre üzerinden atamadığı belirtilir.
📌 1 Haziran 1555'te Şah Tahmasb'ın elçileriyle Amasya Antlaşması imzalandı. Kanuni'nin barış şartlarını da içine alan Tahmasb'a yolladığı mektupta dini meselelere vurgu yapıp, aşırı uç Şiiler'in Hazreti Aişe'ye ve 3 halifeye karşı olan küfürlerinin yasaklanmasını istedi.
📌 15 Nisan 1558 yılında Kanuni, çok sevdiği hasekisi Hürrem Sultan'ı kaybetti. Sultan Süleyman'ın ona olan sevgisi ve muhabbeti dönemin kaynaklarında çokça bahsedilir. Onun için yazdığı şiirler divanında yer alır. Hürrem Sultan ile karşılıklı mektuplaşmaları da günümüze ulaşmıştır.
Mektuplar, fermanlar ve şiirlerde Kanuni Sultan Süleyman