Tarihte bugün: 3 Ekim 1912'de Sebilürreşad'da çıkan haberler

'Bir de, belanın öylesinden sakınınız ki, o hiçbir zaman yalnız içinizden zalimlere isabet etmez; sonra, bilmiş olunuz ki Allah'ın azabı yamandır.' 📌 Bu ayet-i kerime 'Ey müminler Allah ile Peygamberin size hayat verecek olan davetine icabet ediniz...' mealindeki ayet-i kerimesinin altındadır; her ikisi de sure-i Enfal'e mensuptur. ▶ Şimdi, bu iki âyet-i celîleden şu hakikat sarâhaten anlaşılıyor ki: Her biri cemâat-i müslimîn için sermedî bir hayat olan evâmir-i ilâhiyyeyi yerine getirmeyecek; geldiği zaman kurunun yanında yaşı da yakıp kül eden, salgın musibetleri başımıza getirmemenin çaresine bakmayacak olursak, helâkimiz muhakkaktır. ▶ Ne yapalım, kanun-i ilahi böyle: Kurunun yanında yaş da yanıyor. Beş on kişinin uyandırdığı fitne yangını binlerce, yüz binlerce, milyonlarca hanümanın külünü havaya savurmaktan geri kalmıyor. Evet, bir namerdin hırsına koca bir memleket kurban oluyor. Bir münafığın yüzünden cemaatler, cemiyetler târumâr olup gidiyor. Hakîm şair Ziya Paşa merhûmun dediği gibi, Kahhâr-ı Zü'l-celâl Bir mülkü bir harîs-i sitemkâr için yıkar; 📌 Pekâlâ! Böyle bir, iki, beş, on, yirmi, elli, yüz... Hatta bin hatta bir kaç bin suçlunun cezâ-yı amelini geride kalan milyonlarca bî-günâha çektirmek, adâlet-i ilâhiyyeye sığar mı? Bu suali ukde-i hâtır etmek bile haramdır. Çünkü Hallâk-ı Hakîm, bu âlem-i hilkat için, hiçbir zaman değişmeyecek birtakım kanunlar vaz' etmiş; o kanûnların mahiyetini, ebediyetini, lisân-ı şerîatle bütün mükellef olan insanlara bildirmiş; hem onların bizim hayatımıza, bizim selametimize tealluk eden kısmını iyice anlayabilmemiz için gayet basit, gayet vazıh bir sûrette tertîb eylemiş; sonra, yine bizim selâmetimiz nezd-i rahmânîsinde pek matlûb olduğu için 'Sakın bu kanunların gösterdiği yoldan ayrılmayınız, zîrâ mahvolursunuz.' ihtarını daima tekrarda bulunmuş. ▶ Artık biz kalkar da Allah'ın evâmirine kulak vermez; Allah'ın gösterdiği yolu tutmaz; bilakis bizi helâk uçurumlarına doğru götürmek isteyen bir şirzime-i fesâdın bile bile arkasına düşersek; adâlet-i ilâhiyye için bizi te'dîb etmemek kabil olur mu? 📰 *Bî-günâh: Günahsız ▶ Yazıklar olsun ki kendilerinin pek sağlam Müslüman olduklarına kail olan çoğumuz bu tehditlerden, bu ihtarlardan zerrece müteessir, hatta haberdar değil! Hayatlarını bizim ölümüzde arayan yabancı milletlerle yabancı hükumetlerin aramıza serpiştirdiği nifak, fesad, kavmiyet, cinsiyet, ırk davalarını; hülasa vahdet-i milliyyemizi perişan edecek her türlü esbab-ı izmihlal tohumlarını bir an evvel büyütmek, bir an evvel mahsul verecek devre-i kemaline getirmek için o kadar faaliyet gösteriyoruz ki: Hayrına, hakiki menfaatine karşı o kadar lakayt, o derecede kalp görünen Müslüman cemâatlerin kendi şerlerine, kendi ziyânlarına gelince nasıl olup da bu kadar çalışkan kesilmelerine akıl bir türlü ermiyor. Mehmet Akif 📰 İzmihlal: Bozulup gitmek 📌 Pek çok defalar söylenildi, bin telehhüfler, sad-hezâr hayflarla haykırıldı ki, bu millet ahlâka, ahlâk-ı fâzılaya nâil olmak çarelerini taharrî yolunda bütün mevcudiyetini, olanca vüsat-i iktidar ve kuvve-i müfekkiresini sarf etmelidir. Şu son zamanlarda pek ziyade çığırından çıkmış olan ahlak-ı necibemizi bütün bütün kayıp olmuş görmekten tevakki ve tehaşi eylemelidir. ▶ Evet, kemâl-i teessürle itiraf etmeliyiz ki, bugünkü ahlâk ve seviye-i idrak ü irfanımız bir dereke-i süflâ-yı hîçîye doğru sürüklenmek istidadını gösteriyor. Neden saklayalım?! Ne için ulu orta söyleyivermeyelim?! Ahlâk namına, irfân ve iz'ân namına tefahür edecek, gururlanacak bir derecede değiliz. Ne erkeklerimizde, ne de kadınlarımızda onu düzeltmek, metîn ve rasîn esaslara rabt eylemek fikri uyanamadı, bir türlü uyanmak emarelerini de gösteremedi. Bu vâdîde çalışanlarımızın, çalışmak isteyenlerimizin teşebbüsât-ı lâyıka ve muhıkkaları bir dâire-i mahdûdiyyette kaldı. 📰 Sad-hezâr: Yüz bin 📌 Onlar bir taraftan metîn-i ahlâk için teşmîr-i sâk-ı gayret etmekteler iken diğer taraftan bârân-ı belâ gibi yağdırılan darbeler, bî-muhâbâ edilen itirazlar o temelleri de yıktı, harâb etti. Onun içindir ki, bugün elimiz böğrümüzde vâlih ü hayrân kaldık ve daha da şaşacağız ve didineceğiz! Bir kere maarifimize bakalım; yok... Seviye-i irfanımıza güvenmek isteyelim, o da yok. Sanat ve ticaretimizi ele alalım, o hiç yok. ▶ İstinâd etmekliğimiz lazım gelen noktalarımız: Ahlâk ve irfan... O da yukarıda söylediğimiz gibi ağlanacak bir raddede... O hâlde ne yapmalıyız? Başımızı taşlara çarpa çarpa ölmeli miyiz; hayır!? Bu millet yaşayacaktır ve yaşamak için mevcudiyetini muhafaza etmektedir. Fakat yaşamak için de bir sâik-ı manevîye muhtacız: İşte o da ahlâk... ▶ Üç yüz bu kadar seneden beri mevcudiyet-i maddiye ve ma'neviyyesini muhafaza etmekte olan bu millet-i necîbe üç-beş erâzilin, beş-on yardakçının bâzîçe-i ihtirâsı olamaz; ihtirâsât-ı nefsâniyye yolunda, on paralık bir istifade uğurunda koca bir milletin, ahlâkını bozmak için irtikâb edilen, edilmekte olan hıyânet ve denâetlere artık tahammül edilemez. 📰 *Teşmîr: Çivileme, mıhlama ▶ Bugün, meydan-ı istifâdeye vaz' olunan, binlerce liralar sarfıyla eyâdî-i istifâzaya tevdî' kılınan ciddî, ahlaki eserler kütüphanelerimizin camekânlarında gubâr-ı nisyâna atılmış duruyor; göz nurları dökülerek ve milletin istikbâl-i irfanı düşünülerek bunca fedakârlıklar ihtiyarıyla yazılan tarihlere, hissî ve ictimâî eserlere el bile sürülmüyor; yazık... ▶ Öbür yanda birkaç gürûh-ı erâzilin üç beş kuruş kapmak için yazarak pazar-ı sefâhete çıkardıkları hezeyânnâmeler kapışılıyor. Öyle bir satış, bir rağbet-i mecnûnâne ki, insanın ahlâk namına, terbiye-i medeniyye namına ağlayacağı geliyor. Bu türrehâtnâmeler için matbûât sütunlarında görülen tel'înler, protestolar kâr etmiyor. Yazan, satan utanmıyor; okuyan asla... ▶ İsimleri işitilirken bile erbâb-ı vicdan ve terbiyetin yüzlerini kızartan bu menhûs ve müstekreh resimli kitapların arkası ne vakit kesilecek, yerlerine ne vakit ciddî ve ahlaki eserler kaim olacak ya Rabbi?! ▶ Ahlâk-ı umûmiyyeye tecâvüz şeklini alan bu uygunsuzluklar ne vakit hükûmetin nazar-ı dikkat ve basîretine ilişecek... İşte hep düşündüklerimiz, büyük bir heyecan ve endişe içinde beklediğimiz şeyler… 📰 *Eyâdî: Sebepler, nimetler 📌 Bugün mektep çocuklarından tutunuz da bir kısım züppe taslaklarına varıncaya kadar ellerinde Kanlı Zifâflar, Fâhişeler, Gıcırtılar. Heyecanlı Dakikalar ve daha bilmem Anahtar Delikleri filânlar... Hâlbuki bugün eyâdî-i iftiharımızda birer güldeste-i maârif gezdirmeliyiz. Hatta gümüşlü bastonlara, lüzûmsuz âlâyişlere mukabil ellerde, kollarımızda hazâin-i irfân taşımalıyız. Bu milletin i'lâ-yı şân u şerefine yaranmalıyız. Yoksa bu hâk-i pâk-i vatana misk ü anber-i edeb ü irfân tohumu yerine ısırgan zerreleri ekersek esfelü's-sâfilîn-i zevâle doğru gittiğimiz gündür. Acaba o zavallılar, Karyolada İntizâr Dakikalarını yazmak rezaletini irtikap eden genç beyinler bilmiyor ve anlamıyorlar mı ki, bu millet artık bir terbiye-i irfân ve kemâle muhtaçtır! Bunları derk etmek hâssasını hiç de tatmamışlar mıdır ki, bir memleketin i'tilâ-yı şükûh u şevketi muhâfaza-i hüsn-i ahlâk sâyesindedir! Bu gibilere ne için iğmâz-ı ayn edildiğini, kânun-ı mahsusunda böyle edânîyi tecziye ve teşhîre müteallik mevâdd-ı mahsûsa var iken devâir-i âidesinin neden bu hususta müsâma-hakârâne davrandığını anlamak istiyoruz. Çünkü: Tekdir ile uslanmayanın hakkı kötektir! Safvetî Kemal 📌 Memleketimizdeki siyasi fırkaların rüesası bir beyanname yazarak hükûmete el birliğiyle yardım etmeye karâr verdiklerini, vatanın haricî düşmanlarına karşı durmak için hiçbir fedakârlıktan geri durmayacaklarını ilan edeceklermiş. Zâten fırkalardan biz de başka türlü bir hareket beklemiyorduk. Sebîlürreşâd kendisinin kat'iyyen bî-taraf olduğunu şimdiye kadar takip ettiği meslek ile kari'lerine anlatmış, hem o meslekte sonuna kadar sebat edeceğini sırası geldikçe söylemiştir. Ancak vatanın maruz olduğu böyle vâsi' bir hücûm karşısında diğer matbûât arkadaşlarımızın da artık fırka taraftarlığına, tehlike atlayıncaya kadar olsun, veda etmelerini an-samîmi'l-kalb niyâz ederiz. ▶ Gazetelerin birbirlerine karşı kullanmakta oldukları ağır lisan dün hayli i'tidâl kesbetmiş idi. Bununla beraber yine arada hiss-i infiâle kapılmaktan kalemlerini büsbütün alamıyorlar! Gerek fırkaların, gerek o fırkalara mensup gazetelerin tamamıyla birleştiği hâric nazarında sabit olur olmaz, tehlikenin onda dokuzu atlamış demektir. Zîrâ Osmanlıların düşmandan yılar, muhârebeden çekinir bir millet olmadığı; 'Harp isteriz!' yaygaralarıyla Avrupa âfâkını çınlatan düşmanlarımızca pek malumdur. 📰 *Kari': Okuyucu ▶ Düşmanlarımız -şayet bu hazırlıkları kuru patırtı değilse- şu zanda aldanıyorlar ki; Arnavutluk kıyamları, fırka münazaaları bizi yabancı bir düşmanın hücumuna karşı birleşmeyecek kadar birbirimizden ayırmıştır. Heyhat! Hudutta ilk silâh patlar patlamaz râbıta-i İslâmiyye ile ebedî bir surette birleşen şu kahraman unsurlar el ele verip soluğu muharebe meydanında alacaklardır. Bize vatandaşlık râbıtasıyla merbut olan gayr-i müslim unsurlardan beklediğimiz, hem kemâl-i itmînân ile beklediğimiz hareket de aynı fedâkârlık, aynı fedâîliktir. ▶ Başka hükûmetler sulh istedikçe sulha taraftar olmak nasıl en sarîh evâmir-i Kur'âniyyeden ise, harp arzusu gösteren düşmana karşı harp etmek de Kitâbullah'ın ahkâmındandır. Şimdiye kadar harb için değil, sulhu muhâfaza için ordumuzu ta'lîm ettik, tahkîm ettik, levâzımını ikmâl ettik. Ama düşmanlarımız harp edecekmiş, pek a'lâ! Dökülecek kanlardan ne huzûr-ı şerîatte ne de huzûr-ı insâniyyette asla mesul değiliz. 📰 *İtmînân: Emniyet içinde olmak, inanmak 📌 Sirâcü'l-Ahbâr gazetesi Londra muhâbir-i mahsusundan aldığı bir mektuba istinaden Afganistan maâdininin haritasını yapmak üzere celb olunan İngiliz mühendislerinin hükûmet-i mezkûreye verdikleri haritadan başka kendi hükûmet-i metbûalarına daha mükemmel diğer bir harita takdim ettiklerini ve mükâfât olarak İngiltere'den 36 bin İngiliz lirası aldıklarını yazıyor. 📰 * Maâdin: Madenler 📌16 Temmuz, gece saat biri 30 dakika geçe Japonya Mikadosu (İmparatoru) Mutsuhito hazretleri Japonya'nın pâyitahtı Tokyo'da vefât etti. Mutsohito hazretleri yalnız âile-i imparatorîyi değil, bütün milletini, hatta pek çok mesâilde denebilir ki, bütün Şark'ı yetîm bıraktı. Müşârun-ileyhin umûr-ı idâredeki iktidarı, siyasetteki mahareti, husûsan hükümdârân arasındaki itibarı Japonya'yı pek çok devirler mes'ûd yaşatacak kadar sağlam bir temel vücuda getirdi idi. ▶ Müşârun-ileyh tahta cülûsunda Japonya'yı artık yağı kurumuş, sönmeye meyyâl bir kandîl hâlinde bulmuştu. Vefâtında ise onu her nevi' terakkıyâtın pek yüksek derecelerine kadar îsâl edip artık ne rûzgâra ne de başka tesîre kapılmakla kolay kolay ziyasını bile tenkis etmez bir 'lüks' hâline koyup bıraktı. Müşârun-ileyh 1852 sene-i mîlâdîsinin 3'üncü Teşrîni-sanisi'nde tamâm Avrupa devletlerinin, ticâret-i ecnebiyye için, Japonya kapılarının açılmasını musırran taleb ettikleri bir devirde dünyaya gelmişti. Japonya'nın o günkü hükûmeti Avrupalıların bu taleplerini reddetmişti. ▶ Nihayet 1852 senesinde pek çok içtihatları tesirsiz kaldığından Avrupa devletleri arasında bazıları şems-i tâli'i cebr ile ticâret-i ecnebiyyeye açtırmak istemişlerdi. Evvelen mesâfenin bu'diyyeti, sâniyen bazı entrikalar sayesinde bu mesele yine mesdûd kalacağı bir sırada Amerikalı Amiral Perry yedi harb gemisi ile Şimura Limanı'na vürûd ile ticâret-i ecnebiyyeye kapıları açmalarını Japonya'dan talep etti. 📰 Mesâil: Meseleler 📌Japonlar cüz'î bir tereddütten sonra, Amerika ticaretine birkaç ticaret limanlarına duhûl ile orada ticaretle iştigale müsaade etmeye râzî oldu. Bir sene sonra Rus amirallerinden Putyatin dahi aynı şerâit dâhilinde bir müsâade istihsâl etti. Ahali ve genç Mikado bu hâlden son derece endişeye düştüler. ▶ Avrupalılar ile yeni münasebete başlandığına cidden müteessif idiler. Memleketin dâhilinde her taraftan isyân ateşleri göründü. İmparator ile umûr-ı idâreyi elinde bulunduran ve makarr-ı idâresi Tokyo'da (o zaman Yedo denirdi) bulunan Nokogawa sülâlesi namındaki derebeyliği arasında büyük ihtilâflar zuhûr ederek 1817 senesine kadar devam etti. ▶ Akıbet genç ve müteşebbis Mikado'nun galebesi ilenihâyet buldu. Kokogawa Derebeyliği'nin askerini ıslâh için bulundurulan birkaç Fransız zabitanı da memleketten tard ve fitnekârların büyüklerinden oldukları isbât olundu. 1867senesi 7 Teşrinisânî'de Mikado Ordusu galibiyet alayları ile sevine sevine imparatorlarını tahta iclâs, bütün shogun (derebeylik)leri lağv ile Japonya'yı gayr-i kabil-i taksîm ve yalnız imparatora tâbi' bir devlet olarak i'lan ettiler. Mutsohito hazretlerinin tahta cülûsları ile Japonya'da yeni devre-i siyâsî, devre-i terakki ve refâh dahi başlıyor. O günden i'tibâren Japonya İmparatorluğu, etrafındaki muzır otlardan tathîr edilen bir fidan gibi başkaldırıyor. ... 📰 *Duhûl: Dahil oluş 📌 1889 senesinde 11 Şubat'ta mikado hazretleri usûl-i meşrutiyetin tesisini bir fermanla ilan ve en evvelâ kendisi kânun-ı esasiye sadık kalacağına yemin etmiştir. Hemen intihâbâta ibtidâr olunmuştur ve 1890 senesi ibtidâsında Japonya Meclis-i Mebûsânı'nın birinci ictimâı imparator tarafından küşâd olunmuştur. ▶ Müteveffa vatanının mevki'-i siyâsîsini pek iyi anladığından umûr-ı harbiyye ve bahriyenin de ıslâh ve kemâle îsâli için pek çok vakit ve gayret sarf etmiştir. Meclis-i mebusan kabinenin bahriyeyi ıslâh için talep ettiği gayet ağır bir bütçeyi reddettiği zaman, imparator hükumet me'mûrînine bir hitâbnâme neşrederek maaşlarının onda birini donanma iânesi olarak vermelerini teklîf etmişti. ▶ İmparatorun bu teklifi memnuniyetle kabul olunarak pek cüz'î bir müddet zarfında Japonya'nın şânına lâyık bir iktidârda satvetli bir donanma vücûda getirilmiştir. Aynı zamanda umûr-ı harbiyyenin ıslâhı için Golc Paşa gibi birkaç muktedir ecnebi zabitleri çalıştırılmakta, memâlik-i Garbiyyeye gürûh gürûh zâbitan gönderilmekte, memleket dâhilinde top ve tüfenk fabrikaları, tersâneler vücûda getirilmekte idi. 📰 *İntihâbât: Seçilmeler, seçmeler 📌 Ticâret ve sınâatin terakkıyâtına da imparator büyük ehemmiyetler vermekte, müteşebbis tüccâra pek büyük ianelerde bulunmakta, tahrîs ve tergib için hiçbir şeyi esirgememekte idi. Bu vech ile 'Büyük Islâhât Devri' lâkabına müstahık 25-30 senelik Japonya hayat-ı siyâsîsi artık kolay kolay sarsılacak devreyi atlatmış Düvel-i Muazzama idâdına dühûle nâmzed bulunuyordu. ▶ Mutsuhito'nun devr-i saltanatı iki parlak galibiyet ile de tezyîn olunuyor: 1894senesinde Japon ordusu Çin'i ve 1905 senesinde Rusya'yı mağlup ederek artık hakikaten Düvel-i Muazzama idâdına dâhil olmuştur. İşte şu kadar muvaffakıyetlerin yegâne hâdimi olan müteveffâ Mutsuhito hakikaten Japonya İmparatorluğu'nun ikinci müessisi nâmına müstahaktır. Çünkü umûr-ı idaredeki bugünkü mükemmeliyet, mütevâlî galibiyetler, maddî ve ma'nevî terakkıyât ve servet-i umûmiyye yalnız müşârun-ileyhin netîce-i sa'yidir. ▶ Her ne kadar bazı Garb seyyâhları müşârun-ileyhe bazı isnâdâtta bulunuyorlar ve meşrûtiyetle kabil-i te'lîf olmayan bazı evâmirini gösteriyorlarsa da, bu nevi' taarruzât yalnız Garplılara ait bir taassup iftirası olduğunu zannediyorum. Efrencî Eylül'ün on üçünde müşârun-ileyhin cenazesi milyona karîb bir cemm-i gafîr tarafından Tokyo İstasyonu'ndan Kyoto'daki makberesine teşyî' olunmuştur. Ahmed Münir (Abdürreşid İbrahim'in oğlu)

Tarihte bugün: 3 Ekim 1912'de Sebilürreşad'da çıkan haberler

Mersin'de "Bolkarlar'dan Toroslar'a Desenlerin Sırrı" temalı defile düzenlendi

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

"Uluslararası Ankara Caz Festivali" Kerem Görsev Trio konseri ile başladı

İsmet Özel'in Taşları Yemek Yasak kitabından düşündürücü satırlar

Ekrem Demirli'nin ufuk açıcı cümleleri

Rahman’ın has kulları

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

PODCAST I İsrail'i kuran karanlık aile

Sincan değil Doğu Türkistan

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

İsmet Özel'in Taşları Yemek Yasak kitabından düşündürücü satırlar

İsmet Özel'in Başyapıtı: Üç Mesele I Kitap Dedektifi

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Ekrem Demirli'nin ufuk açıcı cümleleri

Tarihi güzellikleriyle kendisine hayran bırakan Osmanlı şehri: Mostar

Çağımızın ilginç hastalığı: Paris Sendromu

Arama

Tarihte bugün: 3 Ekim 1912'de Sebilürreşad'da çıkan haberler