Arama
Top bataryalarının şekillendirdiği kent: Paris
Dar sokakları, masallara konu olan güzelliği ve Avrupa'nın en tanınır kenti olması ile bilinen, her sene dünyanın en güzel şehirleri listelerinin ilk sırasında yer alan Paris, esasında Napolyon Bonapart'ın yeniden inşasıyla bugüne dek ulaşacak olan yapısını almıştı. Bir topçu subayı olan Bonapart, şehri muhtemel bir halk ayaklanması durumunda insanları kolaylıkla püskürtecek bir formda tasarlıyor, kent meydanlarına top bataryalarını yerleştiriyordu. Peki, Turgut Cansever'in ısrarla vurguladığı Paris gerçeği neydi?
▶ Nehrin ikiye böldüğü Paris ihtilalden önce yuvarlak, etrafı surlarla çevrili yaklaşık beş yüz hektarlık bir alana yayılan entelektüel bir şehirdi.
▶ Kentte kuzey uçtan güneye uca, yaklaşık yarım saat içinde hızlı bir şekilde yürümek mümkündü. Paris'in bu yapısı en azından şehir özelinde ihtilali kolaylaştıran bir unsurdu.
▶ Fransız Devrimi'nin ardından Fransa'nın yöneticisi olan Napolyon Bonapart, Paris'in şehir yapısını ihtilallere kolaylık sağlayacak bir tehdit unsur olarak değerlendirdi.
▶ Bonapart Paris'i yuvarlak meydanlara top bataryalarını yerleştirerek, olası bir halk ayaklanmasında toplar halkın üzerine ateşlendiklerinde, insanların kaçabilecek bir yer bulamayacağı bir düzende planlattı.
▶ Herkesin büyük bir hayranlık duyduğu, hayallerini süsleyen bu köklü kentin planlamasını olağanüstü niteliksiz olarak değerlendiren bilge mimar Turgut Cansever, Paris'i şu cümlelerle tarif ediyordu:
"Zamanında Napolyon Bonapart Paris'i yeniden kurarken, önce yuvarlak meydanlar çiziyor. Onları birleştiren geniş bulvarlar ekliyor ve iki tarafına da altı katlı apartmanlar yerleştiriyor. Kendisi topçu subayı olduğu için stratejisi şöyle: Yuvarlak meydanlara top bataryalarını yerleştiriyor, muhtemel bir halk ayaklanması durumunda toplar halkın üzerine ateşlendikleri zaman ayaklananların kaçacakları yer yok. İşte bu Paris'i, kendisine aydın diyen Türk budalaları şehir zannediyor. Bir zaman sonra insanlar en yakınlarındaki hazineleri görmeyip, başka yerlerdeki şeyleri görmeye çalışır hale gelmişler. Tabi aptallık, insanın burnunun ucundan ötesini görmemesi demektir, değil mi? Yani o da insanlıkta en yaygın olan hastalıktır ve bulaşıcıdır."
Turgut Cansever
Mimar Sinan'ın baş mimar oluşu ve Hassa Mimarlar Ocağı
▶ Dolayısıyla dünyanın en çok ziyaret edilenşehri, tarihi yapıları ve kaldırım taşı çekiciliği ile turistlerin rüyası Paris, güzel olarak nitelendirilmesinin arka planında askeri ve siyasi hedeflerle tasarlanan bir kentti.
▶ Ayrıca günümüzde Paris, kent merkezinde yaşayan 2 milyon kişinin geride kalan 6 milyondan izole edildiği yüksek yoğunluklu bir "dış bölge" barındırmakta.
▶ Medeniyetlerin anlayış ve uygulayış biçimleri en bariz şekilde şehirler üzerinden okunur. Çünkü şehir hem manen üzerine sinen kokusu hem de görüntüsü ile bir medeniyetin kimlik kartıdır.
▶ Bu minvalde iki rakip medeniyetin şehirleri de birbirlerinden çokça farklılık gösterir. Muhtasar olarak, İslam şehirleri kucaklayıcı, kapsayıcı bir yapıda iken Batı şehirleri soğuk ve ürkütücü özellikleri ile öne çıkar.