Arama
Türk konukseverliğinin simgesi: Kervansaraylar
Anadolu'da geçmişte doğudan batıya güneyden kuzeye birçok güzergahta yaptırılan yüzlerce kervansaray, Türklerin ticarete verdiği önemi, konukseverliğini ve sosyal devlet anlayışını yansıtıyor.
Onun için daha çok içe dönük karakterde yapılardır. Dıştan masif, yüksek duvarlarla çevrilidir ve tek girişi vardır. Pencereler genellikle mazgal şeklindedir. Çok güvenli yerlerdir. Kervandaki kişiler buraya geliyor, 3 güne kadar ücretsiz kalabiliyor. Yeme, içme ücretsiz sunuluyor. Bazı kervansaraylarda doktorların dahi bulunduğunu biliyoruz. Bazılarında veterinerler kervanda bulunan hayvanların bakımıyla ilgileniyor."
Şimşir, bu yapıların devrin sultanları, emirleri ve önemli devlet adamları tarafından yapıldığını dile getirerek, şunları kaydetti:
"Bu, Türklerin sosyal devlet anlayışını gösteriyor. İnsanlar kervansaraylarda 3 güne kadar ücretsiz kalıyorlar ve herhangi bir minnet göstermeleri beklenmiyor. Aksaray'daki Sultanhanı'nın taç kapısı üzerinde, 'El-minnetü lillah' yazar. Minnet, sadece Allah'adır. Orayı yaptıran kişilere, sultanlara minnet duyulmasına gerek yok, minnet edilecek olan sadece Allah'tır. Dolayısıyla bunlar sosyal devlet anlayışının birer yansıması olarak görülebilir."
Açık ve kapalı avludan oluşan mimarinin, kervansaraylarda en yaygın görülen plan olduğuna dikkati çeken Şimşir, şöyle devam etti:
"Örnekleri Anadolu'da çoktur. Konya civarında Kızılören ve Kuruçeşme, Aksaray'daki Sultanhanı, Ağzıkara ve Alay Han, Kayseri'deki Karatay Hanı bu yaygın modele göre yapılmıştır. Sadece kapalı kısımdan oluşan kervansaraylar da vardır ve örnekleri son derece sınırlıdır. Alanya yakınlarındaki Şarapsa Hanı buna örnektir.
Bir de karma tip dediğimiz hanlar var. Bunlar da iç içe mekanlardan oluşur. Avluda kervan geldiğinde yüklerini boşaltabilir. Yazın insanlar orada barınır, ambar olarak kullanılır. Kapalı kısımda yine barınma yerleri var. Sahanlara göre düzenleme yapılmış. Hamamlar ve çeşmeler bulunuyor. Suyun az olduğu yerlerde sarnıçlar yapılmış. İnsanlar her türlü ihtiyacını kervansaraylarda giderebiliyor."