Arama
Ünlü ressamların tuvalinden Osmanlı sultanları
Osmanlı Devleti'nin 1299 yılındaki kuruluşundan itibaren 36 padişah bu topraklarda hüküm sürdü. Onları, yazılı metinlerden öğrendiklerimizin yanı sıra ünlü ressamların tuvallerine aktardıklarıyla gözümüzde canlandırdık. Gravür, yağlıboya, suluboya ve fildişi üzerine boyama gibi çeşitli tekniklerde yapılmış olan bu portreler, tarihe adeta ışık tuttular. Osmanlı sultanlarının portreleri ve onlara dair bilinmeyenleri sizler için derledik.
📌Sultan III. Murad döneminde (1574-1595), Osmanlı hanedanının bir bütün olarak resmedilmesi geleneğinin başlaması, Osmanlı padişah portreciliğine yeni bir yön vermiş ve gelişimine hız kazandırmıştı.
📌Osmanlı sultan portrelerinin bir bütün olarak resmedildiği ilk tarihî metin, 16'ıncı yüzyılın ikinci yarısında hazırlanan "Kıyafetü'l insâniye fî şemâ'ilü'l Osmâniye" adlı eserdir.
Sultan III. Murad'ın Romuald Le Peru tarafından çizilen portresi.
📌Eser hazırlanırken, eserin içinde yer alacak olan padişah portrelerinin gerçekçi olması istenmiştir. Bu amaçla Sadrazam Sokullu Mehmed Paşa, dönemin ünlü İtalyan sanatçısı Veronese'ye bir dizi yağlıboya portre sipariş etmiştir.
📌Veronese atölyesinde, tarihî metinlerin ve Avrupa'da o zamana kadar yapılmış Osmanlı padişah tasvirlerinin incelenmesi sonucunda yapılan ve Osman Gazi'den Sultan III. Murad'a kadarki padişahların yağlıboya portrelerinden oluşan bu seri, günümüzde Münih'te Alte Pinakothek koleksiyonunda yer alır.
📌Aynı serinin yine 16'ncı yüzyılda Veronese atölyesinde yapılmış olan bir diğer kopyası da Topkapı Sarayı koleksiyonunda bulunur.
Yıldırım Bayezid'in Paolo Veronese tarafından çizilen portresi.
📌Koleksiyonda, Batılı ressamlarca yapılan padişah portreleri arasında, 17'nci yüzyıla tarihlenen dört padişah portresi diğer portrelerden oldukça farklı bir görünüm sergiler.
📌Sultan I. Mehmed (1413-1421), Sultan II. Murad (1421-1441/1446-1451), Sultan I. Mustafa (1617-1618/1622-1623) ve Sultan IV. Murad (1623-1640) portrelerinden oluşan bu resimlerde görülen kumaş desenlerinin İspanyol kumaş desenleri olması, bunların bir İspanyol ressam tarafından yapılmış olabileceklerini düşündürür.
Osmanlı Sultanlarının portreleri.
📌Geleneksel Osmanlı minyatür resminde, 18'inci yüzyıl başlarında Levnî, Abdullah Buhârî, Ali Üsküdarî gibi Osmanlı nakkaşlarının eserlerinde ışık-gölge, perspektif denemeleri gibi Batı resmi etkileri görülmeye başlamış, minyatür resminden tuval resmine geçiş ise 18'inci yüzyıl ikinci yarısında olmuştu.
📌Saray ressamı Rafael'e atfedilen ilk örnekler, Topkapı Sarayı koleksiyonunda bulunan Sultan I. Mahmud (1730-1754), Sultan III. Mustafa (1757-1774) ve Sultan I. Abdülhamid'in (1774-1789) büyük boy yağlıboya portreleridir.
📌Özellikle Sultan III. Mustafa'nın biri tuval diğeri kâğıt üzerine yapılan ve birbirinin eşi olan iki portresi, Osmanlı sanatında kitaptan tuvale geçişin en tipik örneklerini teşkil eder.
Sultan III. Mustafa'nın portresi.
📌18'inci yüzyılın ikinci yarısından sonra tasvir sanatını şekillendiren bir diğer Osmanlı ressamı Kostantin Kapıdağlı'dır. Daha çok portre ressamı olarak tanınan sanatçının Topkapı Sarayı koleksiyonunda bulunan Sultan III. Selim portreleri, dönemin portre geleneğini yansıtan en önemli örneklerdir.
📌Sanatçı, "Resm-i Kostantin Kapudağı" imzalı Sultan III. Selim portresinde (1803), sultanı bir iç mekânda, elinde tespihi ile otururken resmetmiştir. Bu resimde sanatçının minyatür üslubundan ve padişah portrelerinin alışılmış ikonografisinden tamamen uzaklaşmış olduğu görülür.
Sultan III. Selim'in, Konstantin Kapıdağlı tarafından çizilen portresi.