Uygurların cesur hatunu: İparhan
Yaşadığı dönemde cesaretiyle adından çokça söz ettiren Dilşad Hatun, eşinin vefatından sonra milletinin koruyuculuğunu üstelenmiştir. İki yıl boyunca Çin sarayında esir olsa da milleti için mücadele etmeyi elden bırakmamıştır. İffetli, namus timsali ve cesaretli oluşu onu başta Uygurlar olmak üzere tüm Türklerin belleklerinde yer edinmesini sağlamıştır. İşte, İparhan'ın yani Dilşad Hatun'un örnek hayatı...
Giriş Tarihi: 28.04.2023
14:13
Güncelleme Tarihi: 24.05.2023
09:03
Sesli dinlemek için tıklayınız.
(X) *Görsel: Dilşad Hatun'un Kaşgar'daki türbesi
HOCA CİHAN'IN ÖLÜMÜ
🔸 İparhan, eşi şehit edilmeden evvel onun yanında yer alarak çok güçlü bir direniş sergiler. Eşinin ölümü Dilşad'ı çok etkilese de direnmeye ve halkının özgürlüğü için mücadele etmeye devam eder. Fakat Çin İmparatoru, karşısında bir kadın olduğunu duyunca hem bu savaşa bir son vermek hem de İparhan'ın dillere destan güzelliğiyle nam salmasından dolayı siyasi bir evlilik planlar.
🔸 İmparatorun işine gelecek olan bu durumun en önemli sebeplerinden biri de işgal ettiği Uygur topraklarında çıkabilecek herhangi bir isyanı da kolaylıkla bastırabilmek içindir.
(X) *Görsel: Dilşad Hatun'un Kaşgar'daki türbesi
İPARHAN'A SÖYLENEN YALAN
🔸 Dilşad Hatun bu teklifi şiddet ile reddeder. Chien Lung , Dilşad Hatun'un Pekin'e getirilmesi emrini verir. Bu emri ordunun başındaki Sao-Hui'ye verir. O da Uygurlar arasında sözü geçen Bedehşan Emiri Sultan Şah'a durumu anlatır.
🔸 Şah Cihan ve yanındakiler çoktan vefat etmiş olsa da imparator bunun İparhan'dan gizlenmesini ister. Çünkü İparhan'ın evliliği kabul etmesinin başka bir yolu yoktur. Bedehşan ise işin bu şekilde olmayacağını bir oyun çevirmeleri gerektiğini düşünür ve Said Molla'yı görevlendirir.
(X) *Görsel: Dilşad Hatun'un Kaşgar'daki türbesi
HALKINI KORUYAN SULTAN
🔸 İparhan'ı bir şekilde ikna etmek zorunda olduğunu bilen Molla ona "Müslüman halk zulüm ve işkenceden çok şikayetçi, Çinli kumandan eğer Dilşad Hatun, imparatordan rica ederse, kurtulursunuz" dediğini söyler.
🔸 Dönen dolaplardan habersiz olan İparhan, "Eğer halkımın kurtuluşu için bu şart ise seve seve gider söylerim" der ve 200 askeri ve Çinli alayla yola koyulur.
(X) Yüzyıllardır devam eden Çin zulmü
(X) *Görsel: Dilşad Hatun'un Kaşgar'daki türbesi
GERÇEK ORTAYA ÇIKAR
🔸 Yolda giderken eşinin iyi olup olmadığını öğrenmeye çalışan İparhan, hep aynı cevabı alır. Aynı zamanda eşinin iyi olmasına rağmen imparatorun onu görmekte neden bu kadar ısrar ettiğine bir türlü anlam veremez.
🔸 Fakat yolun sonunda adamlardan biri insafa gelir ve olanı biteni Dilşad Hatun'a anlatır. Eşinin çoktan şehit olduğunu ve imparatorun asıl niyetinin kendisiyle evlenmek olduğunu duyunca dünyası yıkılır. Artık düşman topraklarında geri dönüşü olmaz bir yoldadır.
(X) *Görsel: Dilşad Hatun'un Kaşgar'daki türbesi
ÖRNEK BİR ŞAHSİYET
🔸 Çoktan Çin topraklarına girmiş olan Dilşad Hatun bir plan yapar. Önceliği milletini Çin zulmünden kurtarmak ve ellerini halkının üzerinden çekmesini sağlamaktı. Ne imparator ile evlenecek ne de Çin sarayında esir olacaktı. Eğer bunları başaramazsa bir şekilde kendini öldürtecekti.
🔸 Sonunda imparatorun karşısına çıkan İparhan, düşmanının istediğini yapmayacaktır. Önünde eğilmez, cesaretinden taviz vermez.
🔸 Hatta "Biz yalnız Allah'a (CC) secde ederiz. Üstelik sen benim düşmanımsın" diyerek herkesi hayrete düşüren konuşmasını yapar.
(X) Orta Asya değil Türkistan