Arama
Yabancı seyyahlar İstanbul'u nasıl anlattılar?
Seyahatnameler, bir beldenin geçmişine dair verdikleri bilgiler bakımından Osmanlı tarihçileri için başlıca kaynaklardan biri olarak kabul edilir. Dünyada, üç imparatorluğa başkentlik yapan tek şehir olan İstanbul, güzelliğiyle her dönem seyyahlar tarafından övgüyle söz edilen bir kent oldu. Doğu ile batının kesişim noktası olan İstanbul, yabancı seyyahların da gözde şehriydi ve hem hatıralarında hem kaleme aldıkları seyahatnamelerde hem de yolladıkları mektuplarda İstanbul'dan övgüyle söz ettiler. Peki, yabancı seyyahlar İstanbul'u nasıl anlattılar?
İspanyol şair, deneme yazarı ve romancı Juan Goytisolo, 1931-2017 yılları arasında Marakeş'te yaşamını sürdürdü.
Goytisolo'nun yetişme dönemi, İspanya İç Savaşı'nın çalkantılı yıllarına rastladı. Bu dönemin birey üzerinde bıraktığı kişilik bozukluğu ve toplumsal kimlik kaybı gibi temel sorunlar, Goytisolo'nun edebiyat anlayışını ana çizgilerle belirledi.
Özellikle İslam kültürüyle ilgilenen Goytisolo, titiz bir gözlemin ürünü olan gezi yazıları ve denemelerinde, Doğu-Batı ilişkileri üzerinde durarak Avrupa'nın "tek merkezli uygarlık" görüşüne sert eleştiriler yöneltmişti.
Juan Goytisolo, 2008'de kaleme aldığı bir kitabında İstanbul için şöyle demişti:
"Kedi gibi dokuz canlı olsam, bir hayatım mutlaka İstanbul'da geçerdi."
Yazar, oyun yazarı olarak tanınan Lady Elizabeth Craven, 1750-1828 yılları arasında yaşadı. 1786 yılında deniz yoluyla İstanbul'a gelerek gezdiği yerlerden eşi Karl Alexander'a seyahat mektupları gönderdi.
Lady Craven, aynı zamanda Lady Mary Montagu'yla birlikte İstanbul'u ilk gören ve anlatan kadın seyyahlardandı.
İstanbul'da yaklaşık 75 camiyi gezmek için aldığı bir izin sayesinde, tahtırevanla Ayasofya'yı ve belirtmediği bazı diğer camileri gezdi.
Craven 1789'da yazdığı mektuplardan oluşan seyahat yazısında dünyanın başkenti olması gereken o şehrin (İstanbul'un) görülmesi gerektiğini yazdı.
Lady Elizabeth Craven, İstanbul'la ilgili şu sözleri kaleme almıştı:
"Türk dört adımlık bir yere dahi atla gider. Kayıktan çıkan bir adamın dört esir tarafından yed ile bir ata birkaç saniyelik bir yol için bindiğini kendim gördüm.
Londra'nın kira arabaları gibi İstanbul'un da kayıkları var. Hepsi de pek latif bir şekilde yapılmış oymalar, altın yaldızlar, nakışlar içinde hafif ve güzel."