Arama
Minyatürler ile Yavuz Sultan Selim
İktidar dönemi tarihi bir dönemeç olan Yavuz Sultan Selim güçlü imajı, kararlı duruşu ve tarihi karakteri ile Osmanlı Devleti'nin en çok tanınan ve sevilen padişahlarından biridir. Meseleleri kökten çözmeye çalışması ve yenilikçi tavırları ile devleti her alanda güçlendiren I. Selim'in seferleri ve hayatı, muhtelif kaynaklarda minyatürlerle tasvir edilir. Hünername ve Selimname'de bulunan birbirinden değerli minyatürleri sizler için bir araya getirdik.
📍 Hünernâme
Tür olarak Şehnâme olan Hünernâme'nin yazımına ilk müellifinin vefatı üzerine Şirvanlı Eflâtun devam eder. Lakin onun da vefatı üzerine eseri Seyyid Lokmân tamamlar. Eserde Osman Gazi'den Yavuz Sultan Selim Han'ın iktidarına kadar olan süredeki Osmanlı padişahlarının ustalıkları anlatılır.
Şehnâme ne demek?
Osmanlı saray tarihçilerine verilen isim şehnâmeci, kaleme aldıkları eserlere ise şehnâme denir.
Seyyid Lokmân kimdir?
16. yüzyılda yaşadığı bilinen şehnâmecidir. Künyesinden Azeri kökenli olduğu anlaşılan Seyyid Lokmân, zaman içerisinde Sokollu Mehmed Paşa'nın serkâtibi olur.
◼ Minyatürlerin ekseriyeti Şükrî-yi Bitlisî'nin Selimnâme adlı eserinde bulunur. Minyatürde Yavuz Sultan Selim devrine ait bir isyanın bastırılması konu edinilir. Bilhassa II. Bayezid döneminde Anadolu'da Şah İsmail'in desteği ile başta Şahkulu olmak üzere bir çok isyan çıkar.
◾ Kaynak: Şükrî-yi Bitlisî, Selimnâme
📍 Selimnâme
Osmanlı tarihçiliğinin gelişme dönemi ürünleri olarak bilinen Selimnameler, Yavuz Sultan Selim Han'ın dönemini anlatır. Kısa ama bereketli bir iktidar süren Yavuz Sultan Selim'i övmek isteyen pek çok şair ve tarihçi, Selimname yazarak tarihe kayıt düşmek ister. Bu eserlerin en bilineni ise Şükrî-yi Bitlisî tarafından yazılan Selimnâme'dir. Manzum bir metne sahip olan eser, dil özellikleri ve tarihi bir kaynak olması yönüyle diğer Selimnâme'ler içerisinde farklı bir noktada durur. Eserin orijinal nüshası Topkapı Sarayı Kütüphanesi'nde bulunur. Aynı zamanda çok değerli başka bir nüshası ise Kudüs Jewish National Library'de bulunur.
Şükrî-yi Bitlisî kimdir?
15 ve 16. yüzyıllarda yaşayan meşhur şair, müftü, müellif, kadı ve müderristir. İyi bir eğitim aldığı bilinen Şükrî, Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman'ın seferlerine katılmıştır. Ölüm tarihi 1531 olan Şükrî, Arapça, Farsça, Ermenice, Kürtçe ve Hintçe bilip aktif olarak muhtelif spor dalları ile de ilgilenmiş önemli bir alimdir.
◼ Şehzadelik yıllarından itibaren devlet meseleleri ile yakından ilgilenen Sultan I. Selim, 24 yıl Trabzon Sancak Beyi olarak görev yapar. Trabzon'da iyi bir idareci olabilmek için askeri ve sosyal tecrübeler kazanan Sultan, bilhassa Gürcüler ve Şah İsmail'in faaliyetlerini yakından takip eder. Şah İsmail ve Doğu meselesi gençliğinden itibaren Yavuz Sultan Selim'in ana meselesi olur.
◼ Yavuz Sultan Selim'in şehzadelik zamanlarını tasvir eden bir minyatür. Şehzade iken de etrafındaki alimlere ve lalalara değer veren Sultan I. Selim, iştişare kararlarına uymaya gayret eden bir hükümdardır.
◾ Kaynak: Şükrî-yi Bitlisî, Selimnâme
Selimnâme'de bulunan çizimler kimin?
Selimnâme, Yavuz Sultan Selim dönemine dair toplam yirmi dört adet minyatür barındırır. Buyönü ile çok değerli bir tarihi evrak olan Selimnâme adeta günümüze ışık tutar. Eserdeki minyatürler çizim tekniği olarak Farisi etkisindedir. Selimnâme'de mnaytürleri çizen nakkaş hakkında bir bilgi yoktur. Konu ile alakalaı yapılan araştırmalar da Tebriz'den getirilen nakkaş Pir Alhmet bin İskender'in adı öne çıkar. Lakin nakkaşın bu kişi olup olmadığı da belli değildir. Ayrıca Pir Ahmet bin İskender'in hayatıyla alakalı bilgi mevcut değildir. Maalesef Selimnâme'deki eşsiz minyatürlerin altında müellifini belli edecek bir imza bulunmaz.