Arama
Yıllardır dinmeyen sızı: Çerkes Sürgünü
Tarihte yaptığı zulüm ve soykırımlarla anılan eli kanlı Rus yönetimi, 1864 yılında Müslüman bir halk olan Çerkesleri sürgüne zorlamıştı. Osmanlı topraklarına zorla göç ettirilen Çerkesler, kıyılarda süngülerle bekleyen Rus askerleri tarafından gemilere zorla bindirilmişti. Fakat gemiye binenin de binmeyenin de kaderi değişmeyecekti. Çerkes halkının büyük çoğunluğu açlık, susuzluk ve salgın hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirmişti. Esasında bu bir, ölüm yolculuğuydu.
◼ Müslüman halkların Osmanlı'ya göç etmelerini hızlandırmak amacıyla 1860 yılında, General Mihail Tarieloviç Loris-Melikov, İstanbul'a gönderildi.
◼ Amaç, Kuzey Kafkasya Müslüman nüfusunun Osmanlı Devleti'ne transferinin Rusya açısından yaşamsal bir önem taşıdığını İstanbul'daki Rus büyükelçisine izah etmekti.
◼ Osmanlı Devleti, Kuzey Kafkasya'dan gelecek Müslüman nüfusu kabul etti. İlk aşamada, 1860-1861 yılları arasında, Kabartay ve Oset halkının büyük çoğunluğu Osmanlı topraklarına göç etti.
◼ Rus yönetimi, göç etmeyen Kabartay ve Osetler için baskı kurmaktaydı. Hatta bu insanların evleri, köyleri ve toprakları ellerinden alınmıştı.
◼ Rus yönetimi, göçe zorlamak adına bazı ajan ve derebeylerine gizlice para dahi vermişti. Bu sürgünle 22 bin Çeçen ve Oset, Türkiye'ye gönderildi.
◼ Kafkasya'da bulunan halkları kökten yok etmeyi hedefleyen bu göçler, belli aralıklarla 20. yüzyıl başlarına dek sürdü. Göç sürecinde, "İstambulak'o" diye bir kavram ortaya çıkmıştı. Bu, "İstanbul'a göç" manasına gelmekteydi.
◼ Trajik olaylar yalnız yukarıda anlattıklarımızla sınırlı kalmamıştı. Zorla Karadeniz kıyısına yığılan sivil nüfus, Rus askerlerinin süngü ve dipçik darbeleriyle oturmaya bile yer kalmayacak biçimde, yığınlar halinde gemilere dolduruldu.
◼ Ve bu, o saatten sonra ölüm yolculuğuna dönüşmüştü. Modern tarihin en büyük kitlesel nüfus hareketlerinden biri olan Çerkes Sürgünü sırasında, deniz kana bulandı.
◼ Binlerce insan, Rus askerlerinin süngülerinden kurtulmak ve gemiye binmek için adeta çırpınıyordu. Gemi sahipleri ise daha fazla para kazanmak adına fazla fazla yolcu alıyor bu yüzden gemiler, yol alamadan batıyordu.
◼ 1864'ün Mayıs ayında, Trabzon'daki Rus Büyükelçi'nin bildirdiğine göre 30 bin kişi açlık ve hastalıktan yaşamını yitirmişti. Alabildiğince kalabalık olan gemilerde herhangi bir hastalık belirtisi olduğunda, o insanlar derhal denize atılıyordu.