Arama
Yunan Devleti nasıl kuruldu?
Rusların Osmanlı ile savaşa tutuştuğu bir dönemde, Rumlar da isyan hareketlerine başlamışlardı. Fransız İhtilali'nin yaydığı milliyetçilik, bağımsızlık fikirlerinden diğer milletler gibi Yunanlılar da etkilenmişler ve Osmanlı'dan kopmanın hayalini kurmuşlardı. Osmanlı aleyhinde propagandalara başlamışlar, İngiltere, Fransa ve Rusya'nın desteğiyle bağımsızlıklarını ilan etmişlerdi. Yunanistan'ın kurulmasıyla ilk kez imparatorluk tebaasından bir grup bağımsızlık kazanmış ve Osmanlı'nın parçalanma sürecini başlatmıştı. Yunanistan'ın yayılmacılık hırsı kısa süre sonra, başta Adalar konusu olmak üzere bölgede yeni gerilimlerin yaşanmasına sebebiyet verecekti.
Avrupa'da mevcut dengenin (Avrupa Sistemi) bozulmaması için bu tür isyanlarda meşru hükümdarların desteklenmesi gerektiğini savunan Avusturya Başbakanı Prens Metternich, Rus Çarı I. Aleksandır ve diğerlerini isyanın desteklenmemesi hususunda ikna etti.
Diğer taraftan ne Romenler kendilerini sömürmekten başka bir şey yapmayan Rumlar için kanlarını dökmeye yanaştı, ne de Bulgar ve Sırplar isyana katıldı. İsyan Rum halkı arasında da geniş bir taraftar kitlesi bulamadı.
Osmanlılar, böylece iç ve dış destekten mahrum kalan Memleketeyn'deki isyanı sert tedbirlerle bastırmayı başardılar. Metternich, Aleksandır İpsilanti'yi yakalattırarak hapsettirdi.
Mora'da Nisan başlarında Patras'ta başlayan isyan geniş bir tabana dayandığı için kısa sürede Orta ve Güney Yunanistan ile bazı adalara yayıldı. Birkaç hafta içinde Mora'daki bütün Müslümanların öldürülmesiyle gelişen isyan ve asilerin masum Müslüman ahaliye karşı uyguladıkları vahşi katliam haberleri İstanbul'da infial yarattı.
Bu ayaklanmaya destek verdiği kabul edilen Rum Patriği Gregor, paskalya günü Patrikhane'nin Petro Kapısı'nda asıldı (22 Nisan 1821). Bazı metropolitler, Divan-ı Hümayun ve donanma tercümanları idam edildiler. Osmanlı toplumunun seçkin bir zümresi olan Fenerli beyler itibarlarını yitirdiler.
Osmanlı hükümetinin, Mora isyanına, isyanın daha ilk başladığı zamanlarda yeterli kararlılıkla eğilememesi hem isyanın genişleyerek sürmesine hem de Avrupa kamuoyu nezdinde Osmanlılar aleyhinde yoğun bir propagandanın yapılmasına imkân tanıdı.
Helen hayranlığı etkisiyle Avrupa aristokrasisi ve aydınları, Rum isyanını Helenlerin özgürlük mücadelesi ve bir Hristiyanlık davası olarak coşkuyla alkışladılar.
Avrupa'nın dört bir tarafında Helen Dostluk Komiteleri kuruldu, birçok kişi Rumlara sağladıkları maddi ve manevi destekle yetinmeyerek gönüllü savaşçılar olarak Mora'ya geldiler.
1822'de İngiliz Dışişleri Bakanlığı'na, Georg Cannig'in atanması, 1825'te de Çar I. Aleksandır'ın ölmesi üzerine tahta I. Nikola'nın geçmesi, Osmanlıların Mora'daki işini çıkmaza soktu. Zira Cannig tam bir Helenist'ti, I. Nikola ise Osmanlıların tamamen tarih sahnesinden silinmesini şiar edinmişti.
Hâlbuki Mısır'ın güçlü valisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa'nın oğlu İbrahim Paşa 1825'te Osmanlı ve Mısır kuvvetleriyle Mora'ya çıkmış ve yavaş yavaş asileri tenkil etmeye başlamıştı.