Arama
10 kavram ile tüketim kültürü
Sanayi Devrimi ile başlayan endüstrileşme, dünya kültüründe pek çok alışkanlığı baştan sona değiştirdi. Alışkanlıklarımız, çalışma biçimlerimiz, yeme içme kültürümüz, 'kültür endüstrisinin belirlediği çerçevenin dışına çıkamıyor. "İhtiyaç" olarak sunulan pek çok ürünün temelinde ise popüler kültürün ürettiklerini tükettirme ve arz oluşturma anlayışı bulunuyor.
📌 Postfordizm, Fordizm'in krize girmesiyle birlikte 1970'lerden itibaren ortaya çıkan yeni bir üretim ve tüketim paradigmasıdır.
*
◾ Piyasadaki farklılaşmış taleplere yanıt verecek şekilde, nispeten az ancak çok çeşitli sayıda ürünlerin üretilmesi, üretimin ve işgücünün esnek hale getirilmesi, üretimde kullanılan makinelerin ve çalıştırılan işçilerin birden fazla sayıda işleve sahip olması, Postfordizm üretim biçiminin temel özellikleridir.
◾ Postfordizmde üretimi belirleyen unsur, sokaktaki tüketicinin talepleridir. İşçinin üretim sürecinde birden fazla işlevi yerine getirebilecek özelliğe sahip olması gerekir.
◾ Postfordizm, ücretlerin genel seviyesinin düşürmüş, emeğin 20. yüzyılda elde ettiği birçok sosyal kazanımı yok etmiştir. Kapitalizmin emek ve emek süreci üzerindeki kontrolünün güçlenmesine yol açmıştır. Postfordizm'in öngördüğü az ve nitelikli istihdam, iş güvencesinin olmadığı ve sigortasız emeğin yaygınlaştığı bir ortama sebep olmuştur.
📌 Tüketim kültürü ve küreselleşme ile ilgili çalışmalarıyla tanınan Amerikalı sosyolog George Ritzer, 21. yüzyıl toplumunu McDonalds'laşma kavramıyla analiz etmiştir.
*
◾ Basit, işlevsel, hızlı ve modüler yiyecekler, pek çok ayrıntının düşünüldüğü, adı fastfood zincirleriyle özdeşleşen bu kavram üzerinden Ritzer, tüketim alışkanlıklarımızın üzerini örttüğümüz boyutlarına dikkat çekmeye çalışmıştır.
◾ Ritzer, bu sistemin toplama kampı modelinden ilham aldığını, bütün dünyayı modern yaşamın ihtiyaçlarına hızlı ve etkili yanıtlar sağlayan bir döngünün içine hapsettiğini savunur. Toplumsal, ekonomik, kültürel bir sistem olduğunu; insansızlaşmayı, insanlıktan çıkmayı beraberinde getirdiğini söyler.
◾ McDonalds'laşma kavramı standart ebat ve lezzetteki patateslerin ardında korkunç bir çevre tahribatı; parlak renklerle döşenmiş bol ışıklı yemek mekânlarının ardındaki mutfakta büyük bir emek sömürüsü; ekonomik, pratik ama bir o kadar da benliğin sınırlandığı, duyguların denetlendiği ve ruhun boyun eğdiği bir dünya düzenini temsil eder.
📌 Kültür endüstrisi, Max Horkheimer ve Theodor W. Adorno tarafından geliştirilen ve Frankfurt Okulu'nun genel yaklaşımını ifade ana kavramlardan biridir.
*
◾ 19. yüzyılda Sanayi Devrimi'nin etkisiyle sanatın nasıl giderek maddi üretim süreçlerine ve onları yöneten akla yenik düştüğünü anlatırlar. Kültür endüstrisi kavramı, kültürün kendisinin bir endüstri ve kültür ürünlerinin de metalar haline geldiğini ifade eder.
◾ Kapitalizm ve endüstri toplumunun oluşturduğu bu sistem, kendini her düzeyde yeniden üretir ve meşrulaştırır. Kültürel ürünler standartlaştırılır, buna karşı farklılıklar ise marjinalleştirilir ve böylece ürünlerin tanıtma ve dağıtma teknikleri rasyonelleştirilmiş olur.
◾ Kültür endüstrisinin öncelikli amacı, gündelik yaşamın sıkıcılığına karşı geçici bir kaçış olanağı sunmasıdır. Böylece oyalanma ve zihinsel uzaklaşma sağlayarak tam da bu zeminde sistemin sürekliliğini sağlanmış olur. İnsanların yaşamlarındaki temel gerçeklikleri, baskı ve yoksunluklarını unutmaları ve çalışma azimlerini yeniden bulmaları amaçlanır. Üretim ve tüketim sistemin, kendini yeniden ürettiği araçlardır.
📌 Popüler kültür ya da pop kültürü, 20. yüzyıldan sonra özellikle toplumsal modernleşme ile toplu kültür olarak yayılan, kültürel gelişmeleri ve günlük uygulamaları kapsayan bir kavramdır.
*
◾ Popüler kültürde, sürekli kalıcılıkla değil, sürekli değişimle süreklilik aranır. Popüler kültürde satın al, kullan, at, satın al veya satın al, tüket, satın al anlayışı hakimdir. Popüler kültürde üretiminin ilk safhasından son safhasına kadar her aşamada kullanım ve tüketim vardır.
◾ Popüler kültür, egemenlik ve mücadele alanıdır. Köleliğimize irademiz dışı gönüllü katılarak üzerimizde kurulan egemenliğin gerçekleşmesini sağladığımız ve aynı zamanda mücadele verdiğimiz alandır.
◾ Popüler kültür, endüstrinin ürettiği popüler materyali kullanma, popüler eğlenceye katılma, popüler bilince sarılma ve kapitalist popüleri tüketme pratiğini insanlara dikte eder.
İslam uygarlığında tarım, ticaret ve iktisat hakkında 20 ilginç bilgi
📌 Kitle kültürü, popüler kültürün endüstrileşmiş halidir. Kültür Endüstrisi tarafından üretilen ve tüketimi yönlendirilen popüler kültüre, kitle kültürü denilir.
*
◾ Kitle kültürü, kapitalizmin hem mal hem de imajlar satışını yapan, pazarın değişim ve ihtiyacına göre biçimlenen ve değişen, önceden belirlenmiş formlarda tüketime sunulan bir kültürdür. Bu sayede kapitalizm hem kitleleri ücretli bir köle haline getirir, hem de o kitleler için üretim yaparak tüketimi körükler, pazarı canlı tutar ve bilinçleri yönlendirir.
◾ Popüler kültür, kitle kültürü pazarında en hızlı değişen en popüler ürünleri ve tüketimleri anlatır.