Arama
2020'ye damga vuran 10 bilimsel buluş
Geride bıraktığımız 2020 yılı, genel itibariyle Covid-19 salgını ile ilgili gelişmelerle geçti. Şüphesiz bilimsel anlamda bu yıla damgasını vuran en önemli konuların başında, dünyada en önemli laboratuvarların yürüttüğü aşı çalışmaları geliyor. BioNTech tarafından üretilen Covid-19 aşısı, dünyada kullanıma giren ilk koronavirüs aşısı oldu. Peki, 2020'de bilim dünyasında yaşanan diğer önemli gelişmeler neler?
Tüm dünyada en önemli laboratuvarlar salgının önüne geçebilmek adına aşı için seferber oldu. BioNTech tarafından üretilen Kovid-19 aşısı, dünyada kullanıma giren ilk m-RNA tabanlı aşı olarak tarihe geçti.
Almanya'da Mainz Üniversitesi'nde deneysel onkoloji uzmanı Prof. Dr. Uğur Şahin ve aynı üniversitede görevli eşi Dr. Özlem Türeci tarafından geliştirilen aşı için gerekli olan m-RNA, BioNTech Laboratuvarlarında üretildi.
📌 Aşının bu kadar hızlı üretilmesi, Çinli araştırmacıların virüsün moleküler yapısını belirleyip dünyadaki tüm bilim insanlarına hemen duyurması sayesinde gerçekleşti.
İngiltere ve ABD'de meme kanseri olan ve isimleri gizli tutulan 76 bin kadının röntgenleri yapay zekâ yardımıyla incelendi ve radyologlardan daha iyi sonuçlar elde edildi.
Yapay zekâ yardımıyla daha önce radyologlar tarafından pozitif veya negatif kanser tanısı konulan kadınların bazılarında hata yapılmış olduğu kanıtlandı. Sadece bir radyolog tarafından röntgen filmleri incelenerek meme kanseri tanısı konulan kadınların yüzde 1,2'sinin aslında kanser olmadığı, yapay zekâ tarafından belirlendi.
📌 Yapay zekâ, ayrıca tek radyolog tarafından meme kanseri olmadığı tanısı konulan kadınların yüzde 2,7'sinin aslında kanser olduğunu belirlemeyi de başardı.
ABD üniversitelerinden MIT'de gerçekleştirilen buluşun hormonlarla bağlantılı bazı ruhsal bozuklukların tedavisi için yeni olanak sağlayabileceği açıklandı. Profesör Anikeeva, adrenalin ve kortizon gibi stres hormonlarının anormal seviyelere çıkmasının, depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu gibi sağlık sorunlarıyla ilişkili olduğunu vurguladı.
Yeni buluşun hormon salınımının ruh sağlığını nasıl etkilediği hakkında daha fazla bilgi edinebileceği açıklandı.
📌 Böylece stres bozukluklarının incelenerek nasıl tedavi edilebileceği, yeni keşfin bu duruma etkisi araştırmanın ilerleyen sürecinde ortaya konabilecek.
Perovskit ince filmler kullanılarak dışardan enerji verilmesine gerek bırakmayan X-ışınları algılayıcıları yapıldı. Bu yeni algılayıcılar, X-ışınlarının fotonlarını elektrik sinyallerine çevirebildiği için dışardan bir enerji kaynağına ihtiyaç duyulmuyor.
Bu teknikle maliyetin daha da düşeceği belirtildi.
📌 Bu algılayıcılar bugün kullanılan silisyum temelli algılayıcılardan 100 kat daha hassas oldukları için hastaların çok daha az X-ışını alacakları açıklandı.
MIT'de malzeme mühendisliği uzmanı olan Doç. Dr. J. Hu ve ekibi, tek parça düz bir şeffaf plakadan yüksek çözünürlükte panoramik görüntü almayı başardıklarını açıkladı. Daha önce yapılan çalışmalarda sadece 60 derecelik bir açı kapsanabilirken MIT'de bu yıl geliştirilen düz mercek, 180 dereceyi kapsayan görüntüler alınmasını sağlıyor.
Hu ve ekibinin düz merceği, kalsiyum florürden yapılan şeffaf bir plakadan oluşuyor. Bu araştırmada, görünür ışık değil, kızıl ötesi ışık kullanıldığı ancak mercek tasarımının görünür ışık için de uygun olduğu açıklandı.
📌 Araştırmacılar, bu teknolojinin cep telefonlarında ve diz üstü bilgisayarlarda da kullanılabileceğini vurguladı.
2020'den geçmişe: İnsanlık tarihinin en büyük küresel felaketleri