Arama
Bezmialem Valide Sultan'ın mirası koronavirüs nöbetinde!
Tarihte "en çok vakıf kuran valide sultan" olarak bilinen ve şehzadesi Abdülhamid'i 13 yaşında iken çiçek salgınında kaybeden Bezmialem Valide Sultan'ın, halka ücretsiz hizmet vermesi amacıyla kurduğu Vakıf Gureba Hastanesi, bugün de aynı misyonunu koronavirüs hastaları için sürdürüyor. Yaptırdığı vakıf eserleriyle muhtaçlara kucak açarak bu geleneğin Osmanlı'daki öncülerinden biri olan Bezmialem Valide Sultan'ı vefatının 167'nci yılında rahmet ve minnetle anıyoruz.
Vakıf Gureba Hastanesi, halk ve ihtiyaç sahiplerine, karşılıksız hizmet sunmak üzere kurulmuştur. Bu hastanenin inşaatı 1845'te tamamlanır ve 1847'de faaliyete girer. Hastanede, Müslüman ve erkek olmak kaydıyla sadece muhtaç ve kimsesiz "garipler" parasız tedavi görüyordu. Vâlide Sultan, hastanenin varlığının korunması ve hizmetin en iyi şekilde yürütülmesi için buraya zengin gelirli birçok vakıf bağışlamıştı. Hastanenin arkasında fidan dikilen bahçesi ve ön kısmında büyük bir hamamı ve 9 dükkânı vardı. Hastanede çalışanlar müdür, ketebe, etıbba, cerrahin, eczacıyan, sülükçü, kavanzen, müvezzi, elbise nezaretiyle vekilharç, elbise yamağı, serhademe, 24 hasta hademesi, 6 meydancı, 5 aşçı, 1 berber, 2 kapıcıdan ibaretti.
Bezmiâlem Vâlide Sultan'ın mührü
Valide Sultan, kurduğu hayır eserlerinin ve onların halka karşılıksız hizmet vermesi için oluşturduğu gelir getiren vakıf mallarının çalışma ve işletme şartlarını belirttiği resmi vakfiyeler düzenlettirirdi. Bu vakfiyelerin birinde hastane için kullanılacak vakıf gelir kaynakları yer aldı ama bu hastaneye o kadar önem verir ki şöyle bir cümle kurar: 'Bunlar yetmediği takdirde vakfettiğim bütün mallar bu hastanenin ihtiyaçları için karşılanmalıdır.' Bu da halkın sıhhatine ne kadar önem verdiğinin bir göstergesidir.
Bezmialem Valide Sultan, özellikle salgın hastalıkların tedavisi hususunda da bilgi sahibiydi. 2. Mahmud döneminde yaşanan kolera ve çiçek salgınından saray da etkilendi. Sultan 2. Mahmud, bir hafta içinde iki kızını, bir de veliaht-şehzadesini kaybetti. Bu şehzade, 13 yaşındaki şehzade Abdülhamid'ti. Sultan 2. Mahmut döneminde salgın hastalıklara dair devlet modern tedbirler aldı, bunların en önemlisi, 1838'de Osmanlı'da ilk defa salgın hastalıklarda karantinanın nasıl yapılacağını belirlemek için karantina meclisi kurulmasıdır.
Bezmialem Valide Sultan, eşi Sultan 2. Mahmud döneminde salgın hastalıklar ve devletin karantina hususunda yaptığı faaliyetlerden haberdardı. Oğlu Sultan Abdülmecid tahta geçince İstanbul'da özellikle ihtiyaç sahibi halkın tedavisi için karantina günlerinde, salgın hastalıklarda da kullanılabilecek bir hastanenin inşası için emir yayımladı.
Bu hastanenin ne şekilde kurulacağına dair devlet adamları görüşmeler yaparken, Bezmialem Valide Sultan kendi maaşı ve gelir kaynaklarıyla bu vakıf hastanenin kurulmasına öncü olmak istedi. Daha sonraki yıllarda bu hastaneye çiçek aşısını getirtti.
Valide Sultan, dinine bağlı ve manevi yönü güçlü bir müminedir. Validenin yaşam tarzı inançlarıyla bir bütünlük arz eder. Hayatının en önemli özelliği, insanın amel defterinin öldükten sonra kapanmayacağı inancıyla sadaka-i cariyeden biri olan vakıf kurmada gösterdiği yarıştır. Vakfettiği malları, bu malların hangi hayır işlerinde kullanılacağını, kurduğu hayır kurumlarını ve bunların ne şekilde yönetileceğini gösteren bir çeşit şeri hukuki senet olma niteliğini taşıyan resmi vakfiyeler düzenledi. Valide Sultan'ın biri asıl, 13'ü ilave olmak üzere 14 vakfiyesi vardır.
Kurduğu vakıfları ölünceye kadar kendisi idare etti ancak öldükten sonra vakıflarının idaresini Evkaf Nezareti'ne bıraktı. Vakıflar Genel Müdürlüğü de Valide Sultan'ın isteği doğrultusunda kurduğu vakıfları günümüz koşullarına uygun olarak en iyi şekilde idare ediliyor.
Bezmialem Vakıf Üniversitesi Hastanesi de salgın döneminde çok önemli bir görev üstlendi, salgının sona ermesi ve ihtiyaç sahibi halkın ücretsiz tedavi edilmesi noktasında üzerine düşen görevi yapıyor.