Arama
Osmanlı alimi Ebubekir Efendi Cape Town'a neden gönderildi?
Dünyanın önemli turistik noktalarından biri olan Cape Town, sahip olduğu doğal güzelliklerin yanı sıra Osmanlı alimlerinden de parçalar taşıyor. Cape Town'un en meşhur mahallelerinden biri olan Bo-Kaap'ın her köşesinde, Osmanlı alimi Ebubekir Efendi'nin veya Sultan Abdülhamid'in izlerini görmek mümkün. Sizler için Ebubekir Efendi'nin Bo-Kaap'a bıraktığı mirası ve semtin özelliklerini derledik.
Aslen Şehrizorlu olan Ebubekir Efendi, ilk tahsilini burada atalarından Emîr Süleyman'ın kurduğu medresede yaptı. Babasının vefatı üzerine öğrenimini sürdürmek için İstanbul'a gitti ve beş yıl orada kaldıktan sonra Bağdat'a dönerek tahsilini tamamladı. Ardından ailesinin göç ettiği Erzurum'a gidip yerleşti.
1862 yılındaki bir kıtlık sebebiyle sıkıntı içine düşen kabilesine hükümetten yardım istemek üzere ikinci defa gittiği İstanbul'da hükümet tarafından Ümitburnu'ndaki Müslümanlara dini eğitim vermekle görevlendirildi. O sıralarda, Hollandalıların Cava adalarından esir olarak getirdikleri 3 milyon civarında Müslümanın yaşadığı Güney Afrika'nın, İngilizler'in idaresine geçmesinden sonra buradaki Müslüman cemaatin 'eğitimine' ihtiyaç duyulmuştu.
1278 (1861) yılında Müslümanlar bölgenin İngiliz genel valisine başvurarak Osmanlı Devleti'nden, kendilerine dinlerini doğru olarak öğretecek bir âlimin temin edilmesini istemişler, genel vali de konuyu Londra sefiri kanalıyla Osmanlı hükümetine aksettirmişti. Bunun üzerine Cevdet Paşa o sırada İstanbul'da bulunan Ebubekir Efendi'yi tavsiye etmiş, 17 Mayıs 1862'de bu konuda alınan karar, 26 Mayıs'ta Sultan Abdülaziz'in onayından geçmişti. Karara göre Ebubekir Efendi'ye, Güney Afrika'daki Cape Town'a kadar nakliye masraflarına ek olarak 7500 kuruş yol harçlığı ve ayda 25 lira maaş tahsis edilecek, ayrıca yanına bir yardımcı ile gerekli kitapları alması da sağlanacaktı.
Ebubekir Efendi, İstanbul'dan 1862 tarihinde ayrılıp Paris üzerinden Londra'ya gitti. Londra'da iki ay kaldıktan sonra Liverpool'dan gemiye binerek 1863'te Cape Town'a ulaştı. Bölgenin İngiliz genel valisi ve Müslümanlar tarafından büyük bir ilgiyle karşılandı; mahallî gazetelere konu oldu.
Yaptığı incelemeler sonunda, buradaki Müslümanların sakalını kesenin kâfir olup cenaze namazının kılınmayacağı, bıyıklarını tıraş etmeyenlerin müslüman sayılmayacağı, ağızda çiğnenen bir cins enfiyenin orucu bozmayacağı, mehirin 5 şilini (o dönem için 27,5 kuruş) geçmesi halinde nikâhın sahih olmayacağı, nikâh sırasında tarafların sarılıp öpüşmesinin şart olduğu gibi tuhaf inançlar ya da cenaze defnedilirken başının mı yoksa ayağının mı önce toprağa konulacağı türünden anlamsız tartışmalar içinde olduklarını, imam unvanı ve tasavvuf ehli görüntüsüyle halkın dinî duygularını sömürmekte olan insanların türediğini tespit etti.