Arama
Osmanlı alimi Ebubekir Efendi Cape Town'a neden gönderildi?
Dünyanın önemli turistik noktalarından biri olan Cape Town, sahip olduğu doğal güzelliklerin yanı sıra Osmanlı alimlerinden de parçalar taşıyor. Cape Town'un en meşhur mahallelerinden biri olan Bo-Kaap'ın her köşesinde, Osmanlı alimi Ebubekir Efendi'nin veya Sultan Abdülhamid'in izlerini görmek mümkün. Sizler için Ebubekir Efendi'nin Bo-Kaap'a bıraktığı mirası ve semtin özelliklerini derledik.
1278 (1861) yılında Müslümanlar bölgenin İngiliz genel valisine başvurarak Osmanlı Devleti'nden, kendilerine dinlerini doğru olarak öğretecek bir âlimin temin edilmesini istemişler, genel vali de konuyu Londra sefiri kanalıyla Osmanlı hükümetine aksettirmişti. Bunun üzerine Cevdet Paşa o sırada İstanbul'da bulunan Ebubekir Efendi'yi tavsiye etmiş, 17 Mayıs 1862'de bu konuda alınan karar, 26 Mayıs'ta Sultan Abdülaziz'in onayından geçmişti. Karara göre Ebubekir Efendi'ye, Güney Afrika'daki Cape Town'a kadar nakliye masraflarına ek olarak 7500 kuruş yol harçlığı ve ayda 25 lira maaş tahsis edilecek, ayrıca yanına bir yardımcı ile gerekli kitapları alması da sağlanacaktı.
Ebubekir Efendi, İstanbul'dan 1862 tarihinde ayrılıp Paris üzerinden Londra'ya gitti. Londra'da iki ay kaldıktan sonra Liverpool'dan gemiye binerek 1863'te Cape Town'a ulaştı. Bölgenin İngiliz genel valisi ve Müslümanlar tarafından büyük bir ilgiyle karşılandı; mahallî gazetelere konu oldu.
Yaptığı incelemeler sonunda, buradaki Müslümanların sakalını kesenin kâfir olup cenaze namazının kılınmayacağı, bıyıklarını tıraş etmeyenlerin müslüman sayılmayacağı, ağızda çiğnenen bir cins enfiyenin orucu bozmayacağı, mehirin 5 şilini (o dönem için 27,5 kuruş) geçmesi halinde nikâhın sahih olmayacağı, nikâh sırasında tarafların sarılıp öpüşmesinin şart olduğu gibi tuhaf inançlar ya da cenaze defnedilirken başının mı yoksa ayağının mı önce toprağa konulacağı türünden anlamsız tartışmalar içinde olduklarını, imam unvanı ve tasavvuf ehli görüntüsüyle halkın dinî duygularını sömürmekte olan insanların türediğini tespit etti.
Bu cehaleti ortadan kaldırmak için önce eğitime ağırlık verdi ve Cape Town'ın merkezinde erkek çocukları için bir mektep açtı. Yardımcısı Ömer Lutfi ile birlikte talebelere önce Kur'an okumayı öğretti. Hafızlığını tamamlayanları hoca olarak istihdam etti. Derslerin ağırlığını akaidden Ebû Hanîfe'nin el-Fıkhü'l-ekber'i, fıkıhtan Halebî'nin Mülteka'l-ebhur'u oluşturuyordu. Yetişkinler için de akşamları ayrı bir program uyguluyordu. Pazar günleri halka Rûhu'l-beyân tefsirinden vaaz veriyordu. Bu arada hanımlar için de bir okul açmıştı.
