Arama
Dijital dünyaya dair bilinmesi gereken 10 kavram
Bilgisayar ve internet teknolojilerinin hayatımıza girmesi ile pek çok rutinimiz, alışkanlığımız, iş yapma şeklimiz ve hayat tarzımız neredeyse tamamen değişti. Bu teknolojilerin her geçen gün geliştirilmesi, dijitalleşmenin yaşam alanlarımızda daha fazla yer kaplamaya başlamasıyla sonuçlanıyor. Dijital dünyaya dair bilinmesi gereken 10 kavramı sizler için derledik.
📌 İnternet teknolojisi, 2000'li yıllardan önce tek taraflı, sadece web sitelerinin kullanıcıya içerik sunduğu, kullanıcının bu veriye ulaşmak dışında bir şey yapamadığı bir teknolojiydi.
📌 Web 2.0 teknolojisi ise internet kullanıcılarının ortaklaşa ve paylaşarak oluşturduğu bir sistemdir. Artık kullanıcılar da iletişim sürecini devam ettirebilir, etkileşimde bulunabilir, içeriğe geri besleme bırakabilir hale gelmişlerdir. Böylece bireyler, hem içeriği kullanan hem de içeriği üreten olma boyutuna geçiş yapmışlardır. Bu gelişme, internet teknolojileri açısından devrim niteliğinde görülür.
Bloglar, forumlar, sosyal medya mecraları gibi platformlar Web 2.0'a örnek gösterilebilir.
Dijital tahakkümün son perdesi: WhatsApp ne yapmaya çalışıyor?
📌Böylece yazılımların veriyi kolayca bulmasını, paylaşmasını ve bilgiyi birleştirmesini sağlamayı amaçlar.
Semantik, insanların ve yazılımların kendi aralarında anlaşabilmeleri için kurgulanan bir ilişkilendirmeler bütünüdür. Yapay zekâ olarak düşünülmesi yanlıştır. Semantik web, daha çok yapay zekadan bağımsız olarak bilgiyi tanımlayabilmeyi, açıklayabilmeyi ve kaynağı belirtebilmeyi hedefler.
📌 Panoptikon, İngiliz filozof ve toplum kuramcısı Jeremy Bentham'ın 1785 yılında tasarlamış olduğu hapishane inşa modelidir. Bireylerin kendilerini sürekli gözlem altında hissedip aykırı davranışlarda bulunmasının engelleyen bir sistemi ifade eder.
➡Foucault tarafından bu model, modern dünya ile ilişkilendirilmiştir. Gözetim denilince akla ilk gelen yapılardan biri olan Panoptikon modeli, birkaç katlı tek odalı hücrelerden oluşan bir halka üzerine kuruludur. Her hücre halkanın iç kısmına açıktır ve halkanın ortasında gözlemcinin kaldığı, tüm hücreleri gören bir nöbet kulübesi vardır.
➡ Panoptikon modelinde temel ilke, tek odalı hücre içindeki kişiye saklanacak yer bırakmaması; hücredeki bireyin nöbet kulübesinden sürekli görüldüğünü düşünerek davranışlarını kontrol altına alması ve her zaman izleniyor gibi davranmasıdır.
📌 Panoptikon'dan yola çıkılarak üretilen kavramlardan biri Süper Panoptikon'dur. Dijital iletişim çağının oluşturduğu denetimi ifade eder.
➡Medya çalışmaları yapan Mark Poster'a göre internet teknolojileri, günümüzde yaşamımızı denetim altına alan bir unsurdur. Fiziki anlamda duvarların, pencerelerin, kulelerin, gardiyanların olmadığı bir alan olarak, toplumsal denetimi internet sağlamaktadır ve bu teknolojiler bir Süper Panoptikon'dur.
➡Panotikon'dan farkı, gözetlenen kişilerin, yani internet kullanıcılarının bu duruma gönüllü olmalarıdır. Panoptikon gözetlenenlerin davranışlarını denetlemek isterken, günümüzün dijital dünyası bireylerin sürekli hareketliliğini, internet ortamında gezinmelerini ve sürecin bir parçası olmasını ister.
📌 Panoptikon ve Süper Panoptikon, az kişinin çok kişiyi izlemesi durumudur. Sinoptikon ise çoğunluğun azınlığı izlediği bir süreci ifade eder.
➡Özellikle kitle iletişim araçlarının gündelik hayatımızdaki yeri ile açıklanan bu durumda çoğunluk, azınlığın etkisi altına girer ve ona uyma davranışı gösterir. Televizyon programları, haber bültenleri, eğlence ve gösteriye dair yayınlar bu alanda değerlendirilir.
➡Sinoptikonda küresel çapta popüler ve sürekli izlenecek olanı oluşturmak esastır. Günümüzde internet teknolojileri ile hayatımıza giren fenomenler, belirli mecraların izleyici tarafından takip edilmesi bu kavramın kapsamında değerlendirilebilir.