Arama
İnsan dostu virüsün bakterilere karşı ölümcül tavrı
Gözle görebildiğimiz canlılar dışında mikroskobik canlılarla da dünyamızı paylaşıyoruz. Onlar çok ufak olmalarının yanında birçok işten de sorumlular. Kimisi toprağın içerisindeki hayat döngüsünü sağlarken kimisi de sindirim sistemimizde görev alıyor. Bazıları da bizi hasta ederken bir yandan da şifa kaynağı olabiliyorlar. Bilim, antibiyotik ile zararlı bakterilerin üzerinde hakimiyet kurmayı başarmıştı. Şu anda ise zararlı bakteriler bağışıklık kazanarak sağlığımızda ciddi sorunlar oluşturuyorlar. Bakterilerin düşmanı, insanın dostu bakteriyofajların geliştirilmesiyle bu sorun çözülmeye başladı. Peki nedir bu bakteriyofajlar?
Günümüze yaklaştıkça uzun süren tarihlerden sonra ciddi bir problem gün yüzünü gösterdi. Bakteriler, yüz yıl içerisinde antibiyotiğe karşı bağışıklık kazandılar ve birçok bakteri türü antibiyotiğe karşı dirençli hale geldi. Canlı bünyesinde bulunan zararlı bakteriler yüzlerce antibiyotiğe karşı hayatta kalmaya devam etti. Hatta bununla kalmayıp birçok hastalık ölümle sonuçlandı. Dünya üzerinde her yıl, Amerika'da 23 bin kişi olmak üzere bakteriler sebebiyle ölümler oluyor ve sayı gittikçe artıyor.
Bu noktada karşımıza bakteriyofajlar çıktı. Antibiyotiklerin etkileyemediği zararlı bakteriler, bakteriyofajlar sayesinde etkisiz hale geliyor. Bununla beraber geçtiğimiz yıllarda Tom Patterson isimli bir hastanın vücudu yüzlerce antibiyotiğe tepki vermedi. Hastaya faj enjekte edilmesiyle birlikte hastalığından bir iki hafta içerisinde kurtuldu.
Bakteriyofajlar, bakteri virüsleri olarak tanınır. Dünya üzerinde en çok bulunan canlı olmalarının yanında bakterilerin zorunlu parazitleri olarak sadece canlı bakteri hücresi içerisinde çoğalırlar.
Bakteriyofajlar ilk olarak 1896 yılında İngiliz bilim insanı Ernest Hanbury Hankin tarafından fark edildi. Vibrio cholerae bakterisinin Ganj Nehri suyunda öldüğünü ve su kaynatıldığında bu özelliğini kaybettiğini gördü. Bu olaya canlı bir varlığın sebep olduğunu ileri sürdü. Bu hipotezden yaklaşık 20 yıl sonra, ilk olarak bakteriyofaj tanımını Paris'te bulunan Pasteur Enstitüsü'nde çalışan Mikrobiyolog Felix D'Herelle yaptı.
Her bakteriyofaj, tek bir bakteriye göre özelleşmiş oluyor. Nadir durumlarda özelleştikleri bakteriye çok benzer olan diğer bakteri türlerini de etkileyebilen fajlar, insanlara, bitki ve hayvanlara hiçbir zarar vermiyor. Her gün, okyanuslardaki bakterilerin %40'ı bu fajlar tarafından öldürülüyor.