Arama
Küresel adaletsizlik sadece aşı dağılımında mı?
Dünyada aşı dağılımındaki eşitsizlik ile birlikte küresel adaletsizlik konusu da gündeme geldi. Eşitsizliğin sadece aşı ya da ekonomik olduğunu söylemek ise bugünün dünyasında büyük bir yanılgı. Zira küresel adaletsizlik ve eşitsizliğin kökleri çok daha uzun bir geçmişe uzanıyor. Sömürgecilik nedeniyle yüzyıllar boyu Avrupa ülkelerinin tahakkümü altında yaşayan ülkeler, siyasi anlamda bağımsızlığa sahip olsalar dahi pek çok konuda köklerini yitirmiş, alt yapıdan mahrum kalmış ve emperyalist ülkelerin kurmuş oldukları ekonomik düzen içinde gelişme gösterememiş durumdalar. Peki, geçmişten günümüze modern dünya küresel adaletsizliği nasıl oluşturdu?
📌 18. yüzyılda İngiltere'de ortaya çıkan Endüstri Devrimi olarak da adlandırılan Sanayi Devrimi, sömürgeci faaliyetleri tırmandıran başka bir unsur oldu.
Buharlı makinelerin kullanılmaya başlanması, endüstriyel gelişmeyi sağlıyordu ve bu daha fazla kaynak, daha fazla iş gücü, daha fazla pazar ve daha fazla tüketici anlamına geliyordu.
Sömürgeci devletler ihtiyaç duydukları her unsuru sömürdükleri ülke üzerinden sağlıyor, buradaki halk üzerinde tahakküm kuruyor ve bu durumu meşrulaştırıyorlardı.
📌 Sömürgecilik büyük nüfus hareketlerine yol açtı.
Avrupa'dan sömürge devletlere yapılan gönüllü göçler, köleleştirilerek Afrika'dan ABD'ye taşınan 100 milyona yakın insan, bir sömürgeden diğer sömürgeye zorla yaptırılan göçler, bu durumun en ciddi örneklerini oluşturdu.
Öte yandan Avrupa'dan gelen çok sayıda insanın yerleştiği ülkelerde yerli halklar imha edildi.
📌 Sömürge devletlerde Avrupalılar tarafından kurulan hizmetlerden anavatanında bulunan yerliler faydalanamıyordu.
Sömürgeci sistemle kurulan şehirler, okullar, kara ve demir yolları, limanlar ve hastanelerin tamamı sömürgecilerin tekelindeydi ve yerliler istifade edemiyordu.
📌 Avrupa'dan gelenlerle yerlilere bulaşan hastalıklar, salgın haline gelip büyük kitlelerin ölümüne sebep olunca yerlileri mecburen tedavi etmeye başladılar.
Eğitim konusunda sadece kendilerine yardımcı olabilecek kimselere belli seviyeye kadar eğitim verdiler.
Öyle ki Afrika sömürgelerinde geleneksel eğitim kurumları yok edilip yerlerine açılan okullarda en çok orta eğitim seviyesinde eğitim verildiği için kıtanın tamamında üniversite mezunu olanların sayısı 1950'li yıllarda bile birkaç yüz kişiyi geçmiyordu.
📌 19. yüzyılda kuvvet kazanan modern çağda Avrupalıların başlattığı sömürgeleştirme faaliyetlerini haklı gösterme çabası, İkinci Dünya Savaşı'nın sonuna kadar devam etti.
Savaşın ardından sömürülen topraklar, siyasi açıdan zamanla bağımsızlıklarını kazansalar da düzen pek değişmedi.
Ekonomik anlamda eski sömürgeci devletlerin denetimi altında tutuldular. Bu ülkelerin gelişmeleri engellenmiş; alt yapıları zaten yok edilmişti.