Arama
Lezzetiyle damga vuran 5 dünya mutfağı
Dünyanın pek çok noktasında kültürel farklılıklar, coğrafya, inançlar ve sosyo-ekonomik durum ülkelerin mutfaklarını da etkiliyor. Katı kurallarıyla dünyada bir numara olarak görülen Fransız mutfağı, baharat zengini Hint mutfağı, leziz yemekleriyle yöresel Türk mutfağı ve hamur işleriyle ünlü İtalyan mutfağı bunlara verilecek örneklerden yalnızca birkaçı… Dünya mutfaklarının karakteristik özellikleriyle lezzetli bir yolculuğa hazır mısınız?
🍨Osmanlı'dan günümüze uzanan bir lezzet öyküsü
Bugünkü Türk mutfağının temellerini Osmanlı Saray mutfağı oluşturmaktadır. Başlarda çok rafine, mütevazi ve gösterişten uzak sofralarda yemek yiyen sultanların, sofraları gittikçe zenginleşip çeşitlenmiştir.
📌Mutfağın özellikle önem kazandığı zaman ise Fatih Sultan Mehmet'in 1453'te İstanbul'u feth etmesi ile başlar. Müthiş bir zenginliğe sahip olan Sultan, imparatorluğun her köşesinden aşçılar ve farklı malzemeler getirtebilme gücüne sahipti. Bundan ötürü Osmanlı Saray mutfağının gelişmesinde büyük rol oynamıştır. Bunu özellikle sarayın muhasebe deftelerlerine bakıldığında anlayabiliyoruz. Hatta Fatih döneminde saraya ilk defa çeşitli deniz mahsülleri alınmış ve hazırlanmıştır.
📌Osmanlı Sarayında hanedan mensuplarına yemek pişirmenin yanı sıra ayrıca sarayda çalışanlara da yemek yapmak için farklı mutfaklar bulunuyordu. Mutfak teşkilatında toplamda 60 aşçı ve 200 çırak çalışmaktaydı ve hergün 4000 kişiye yemek pişirmekteydiler. Tabii bu sayı Divan-ı Hümayun'un toplandığı günler, bayramlarda ve ulufe dağıtıldığı günlerde 3-4 katı artma potansiyeline sahipti. Sarayda yaşayanlar için rütbelerine ve saray içindeki konumlarına göre yemekler farklı mutfaklarda pişirilmekteydi. Örneğin padişahın yemekleri Has Mutfakta pişirilirdi.
📌19. yüzyıldan itibaren başlayan yenileşme hareketleri Osmanlı mutfağını da etkilemiş, imparatorluk yeme içme alışkanlığında değişiklikler göstermeye başlamıştır.
📌Cumhuriyetin ilanı ile Türk mutfağı iki kısımda incelenmeye başlanmıştır, klasik Türk mutfağı ve halk mutfağı. Klasik Türk mutfağı Osmanlı Saray mutfağından yola çıkarak oluşturulan çok zengin bir mutfak kültürüdür. Bugünkü Türk mutfağının temellerini oluşturan mutfak budur.
📌Halk mutfağı ise Türkiye'nin çeşitli bölgelerinin yemek kültürlerinin yanı sıra Türkiye sınırları içinde yaşayan çeşitli etnik kökenli toplulukların mutfak kültürlerinden oluşmuş bir karmadır.
🍝Türk mutfağının en ünlü yiyecekleri
Et yemekleri:
📌Türk mutfağındaki et yemeklerinin çoğu kebaplar, köfteler ve tencere yemekleri sınıfındaki yemeklerdir.
📌Türk mutfağında kebap, et, lahmacun kebap yemeği anlamı içerir. Genelde kebaplar lokantalarda yenen ve ızgara yöntemiyle hazırlanan yemeklerdir. Kebaplar arasında döner kebap en sevilen kebaplar arasındadır. Ayrıca Bursa kebabı, Adana kebabı, Urfa kebabı, Tokat kebabı ve pirzola da çok yaygındır.
📌Köfteler kıymanın ekmek içi, soğan ve çeşitli baharatlarla yoğrularak, şekillendirilip pişirilmesi yoluyla yapılan yemeklerdir. Izgara, fırınlama, kızartma veya sulu yemek olarak yapılabilir. Akçaabat Köftesi, İnegöl Köftesi, Tekirdağ Köftesi yurt çapında en çok sevilen köfteler arasındadır.
Sebze yemekleri:
📌Türk mutfağı sebze yemekleri açısından çok büyük bir çeşitliliğe sahip bir mutfaktır. Dolmalar ve sarmalar, etli sebze yemekleri, kızartma sebzeler ve zeytinyağlıların sayısız çeşitleri mevcuttur.
📌Dolmalar ve sarmalar hem etli hem de etsiz (yalancı dolma) olarak hazırlanabilirler.
📌Zeytinyağlılar Türk mutfağında kendine has bir yer kaplar. Bu yemekler bazen daha ucuz olan diğer sebze yağlarıyla da hazırlanabildikleri halde zeytinyağlılar olarak bilinirler. Zeytinyağlı taze fasulye, fasulye pilaki, zeytinyağlı dolma, zeytinyağlı enginar ve bakla bu sınıfa giren yemekler arasındadır.
Hamur işleri:
📌Lahmacun, Etli ekmek, pide, mantı ve börekler Türk mutfağının en sevilen hamur işleri arasındadır. Ayrıca pilav ve makarnalar da bu sınıfa katıldığında çok geniş bir çeşitlilik ortaya çıkar.
📌Lahmacun ve pideler genellikle lokantalarda fırınlama yöntemiyle hazırlanırlar. Bu yemeklerin çok sevilmesi nedeniyle bu konuda ihtisaslaşan lahmacun ve pide salonları ortaya çıkmıştır.
📌Börekler ise hem evde hem de lokantalarda hazırlanabilir
🍣Fransız mutfağının özellikleri
📌Zenginliği ve çeşitliliği ile ünlü olan Fransız mutfağı, Ortaçağa kadar uzanan geçmişi ve gelişkinliği ile UNESCO Kültür Mirası Listesinde 'Somut Olmayan Kültürel Miras'lar arasında yer alıyor.
📌Peynir, tatlı ve hamur işleri kadar et çeşitliliği de fazla olan Fransız mutfağında kırmızı ve beyaz et, balık ve av etleri tüketimi de yaygın.
📌Fransız mutfağındaki en önemli unsur da soslardır. Mayonez ve benzer soslar yağ ile yapılır. Beşamel sos türü soslar krema ve süt ile yapılır. Hollandez ve benzer soslar tereyağı ile yapılır. Et suyu ile hazırlanan birçok sos vardır. Soslar sebze suyuyla da yapılabilir. Bu karışımlara ilavelerle pek çok farklı sos elde edilir.
🍱Fransız mutfağının tarihi kökenleri
📌Fransız mutfağının kökeni Orta Çağa uzanır.
📌Ülkenin mutfağına ait yemekler ilk olarak, mahkeme başkanı olan Guillaume Tirel Taillevent tarafından Ortaçağda listeleniyor.
📌Haçlı seferleri sırasında Fransa'nın doğu ile temaslarından dolayı kimyon, şeker, anason, tarçın, biber, zencefil, karabuğday, küçük hindistan cevizi, safran ve kuru erik gibi malzemeler Fransız mutfağına ulaştı.
📌Fransız kralı IX. Louis döneminde hardal, baharatlı soslar ve sirke satan tüccarlar ticaret şirketleri oluşturmaya başladı.
📌Diğer ülkelerden ithal edilen yiyeceklerle bu mutfak daha çok zenginleşti. Venedik'ten enginar ithal ediliyordu. Arap mutfağından kuzu yahnisi yapılıyordu. 1421'de limon ve pirinç ithali başlamıştı. IX. Charles döneminde Amerika'dan mısır ve hindi ithal ediliyordu.
📌Fransız mutfağı, Fransız Devrimi sonrasında kolonileşme döneminde dünya sahnesindeki kazandığı gücüyle orantılı olarak gelişti.
📌Napolyon Bonapart döneminde ün kazanmış Marie-Antoine Carême (1784-1833) gibi aşçılar haute cuisine (yüksek aşçılık sanatı) denilen özenli bir yemek tarzını geliştirerek Fransız mutfağına büyük katkılarda bulundular.
📌Diğer kültürlerin etkisinden arındırmak amacıyla hareket eden bu sanat hem göze hem de mideye hitap etti.
🔎Fransız mutfağı neden dünyadaki en ünlü mutfak?
📌Yüzyıllar önce Fransız aşçılar tarafından keşfedilen teknikler, bugün modern yemek akımlarını benimseyen aşçılar için de yol gösterici olarak kabul ediliyor.
📌Fransız mutfağının ününü artıran başka bir özellik ise, her bölge mutfağının kendine özgü bir karakteristiğinin olması.
📌Ayrıca pasta ve soslar konusunda gösterilen başarılar da Fransızların en ünlü mutfağa sahip olmasına zemin hazırlamıştır.
🍝Fransız mutfağının öğünleri:
📌Fransa'da kahvaltı, öğle yemeği ve akşam yemeği olmak üzere üç ana öğün kabul ediliyor. Ara öğün alışkanlıkları yok; çünkü acıkmanın, yemekten alınan keyfi artırdığını düşünüyorlar. Yemek saatleri düzenli ve zamanında yemek yemeye önem veriyorlar
Kahvaltı
➡"Le petit déjeuner" ismiyle anılır. Genellikle "croissant" yani "kruvasan" denilen ay şeklindeki açmalar, pain au chocolat denilen çikolata ile doldurulmuş pastalar, üzerine tereyağ sürülmüş baget (Fransız ekmeği) gibi yiyeceklerden oluşur. Cafe tipi dükkanlar sabahın erken saatlerinde kapılarını açarak kahvaltı servisi yaparlar.
Öğle yemeği
➡"Le déjeuner" ismiyle anılır. Öğle yemekleri Fransız mutfağında eskiden 2 saat süren uzun ve zengin bir öğündü. Şimdi bu gelenek sadece küçük kasabalarda devam etmektedir. Büyük kentlerde yemek tatili genellikle 1 saat sürer. Firmalar çalışanlara genellikle kafeteryalarda yemek servisi yaparlar ya da ücretsiz yemek fişi dağıtırlar.
Akşam yemeği
➡"Le diner" ismiyle anılır. Genellikle 3 bölümden oluşur: hors d'oeuvre (ordövr) veya entrée plat principal (ana yemek), ve peynir veya tatlı, bazen birlikte salata servisi de yapılır. Akşam yemekleri genellikle ekmek ve maden suyuyla birlikte tüketilir.
🍳Fransız mutfağının en ünlü yiyecekleri
📌En ünlü yiyecekleri arasında kruvasan, Creme Caramel, Chateau Briand, Beef Bourguignon, Macaroon, Croque-Monsieur, soğan çorbası, pırasa çorbası, ekler, tart ve krep bulunuyor.