Arama
Osmanlı hekiminden hastalıklar ve tedavi yöntemleri
İnsana ve insan sağlığına son derece önem veren Osmanlı'da tıp bilimi oldukça ehemmiyetliydi. Burada âlimler desteklenip, medreseler ve şifahaneler açılırdı. Bu âlimlerden biri de İbn-i Şerîf'ti. Osmanlı Devleti'nde 15. yüzyılda yaşayan önemli hekimlerden İbn-i Şerif, ölümüne kadar tıpla ilgilenmiş, halkın anlayabileceği nitelikte eserler kaleme almıştı. İbn-i Şerîf'in Yadigar eserinden hastalıklar ve tedavi yöntemlerini sizler için derledik.
Sersâm: İnsanı sersem eden, sersem hâle getiren bir hastalık.
Sersâm; iki türlüdür. Birincisinin maddesi sırf safra, ikincisini ise kan ile karışık olur. Hatta kan daha fazladır. Birincisi yani sırf safradan olanın belirtisi ateşli sıtmadır. Hastada huysuzluk, boş sözler konuşmak, susuzluk, ağız kuruluğu ve acılığı olur. Benzi sarı ve dili iridir.
Ak sandal gülâbla ezilir, azcık kâfur ve sirke damlatıp hastaya koklatılır. Alnına ve göğsüne sürülür. Faydalı olur. Gül yağını, sirkeyi ve gülâbı birbirine katıp koklatmak ve sürmek bütün ateşli hastalıklara yararlıdır. Ayakları papatya ile veya menekşe ile veya kaynamış sıcak su ile yıkamak, ovmak faydalıdır.
Gece yatarken iki dirhem bezr-i katûnâ (döğülmeden), cüllâb-ı hâm ile içirilir.
Kâfur: Hindistan ve Çin'de yetişen kâfur ağacının (Laurus camphhora) zamkından elde edilen ve hekimlikte kullanılan beyaz, yarı şeffaf, kolaylıkla parçalanır ıtırlı madde.
Gülâb: Gül suyu
Bezr-i katûnâ: Boğa yaprağı dedikleri otun tohumudur. Bazıları sinirli yaprak tohumudur derler.
Cüllâb: Gül suyu
Kandan olan sersâm hastalığının belirtisi ise dil ve gözün kızıl olmasıdır. Ayrıca boyun damarları ve el damarları dolu olur. Sıtma süreklidir, dil tutukluğu vardır ve hasta aydınlık istemez. İlaç olarak önce kan aldırılır veya hacamat yapılır.
İLACI:
Gülâbla veya sirke ile ezilmiş ak sandal başa sürülürse faydalı olur.
Köpürtgen (sabunotu) dedikleri ot hararetli olan baş ağrısına çok faydalıdır. Yaş iken dövüp suyu sıkılır ve başa sürülür, hemen başın hararetini alır. Eğer birisini sıtma tutsa ve çok harareti olsa, hararetinin yükseldiği zamanda göğsüne ve midesi üstüne bu otun suyunu elle sıkıp sürülürse hastanın harareti gider, bedeni üşür.
Güçlü sıtmalarda ve baş ağrısında, biiznillahi-te'âlâ, baş ağrısını çekip gidermekte bu otun kerameti vardır. Hemen etkisini gösterir. Değme ilaçlarda bu etki böyle tez kendini göstermez.
Gülâb: Gül suyu