Arama
Osmanlı hekiminden hastalıklar ve tedavi yöntemleri
İnsana ve insan sağlığına son derece önem veren Osmanlı'da tıp bilimi oldukça ehemmiyetliydi. Burada âlimler desteklenip, medreseler ve şifahaneler açılırdı. Bu âlimlerden biri de İbn-i Şerîf'ti. Osmanlı Devleti'nde 15. yüzyılda yaşayan önemli hekimlerden İbn-i Şerif, ölümüne kadar tıpla ilgilenmiş, halkın anlayabileceği nitelikte eserler kaleme almıştı. İbn-i Şerîf'in Yadigar eserinden hastalıklar ve tedavi yöntemlerini sizler için derledik.
İlaç olarak önce hukne yapılır ve eyâric-i faykarâ ile şâhm-ı hanzâl verilir. Daha sonra gargara yaptırılır.
Âkırkarhâ bitkisi ve mevizec ve hardal ve kebere kökü (dögülmüş ve elenmiş olmalı) balla karıştırılır, âbkâmeyle ezilerek gargara yapılır. Âbkâme bulunmazsa sirke ile ezilir.
Hastaya ayrıca her sabah iki direm ma'cûn-ı lübbân verilir.
Macun-ı lübbân: Günlük ve eğir ve topalak ve dâr-ı fülfül ve zencebîl her birinden eşit miktar alınıp dövülüp elenir. Sonra üç misli kefi alınmış balla karıştırılır ve arpa içinde kırk gün bekletilir. Kullanımı iki dirhemdir.
Gıda olarak piliç kalyesi ve ceviz yağıyla hazırlanan nohûd-âb yemeği faydalıdır.
Felç baştan inip yüreğe dökülen bir illettir. Kişinin bir yanı tutulur ve elleri ayakları hareket edemez. Bazen iki yanı birden tutulur. Ra'şe ise balgamî bir hastalıktır. İnsanın eli ve başı titrer, oynar. Bu hastalık yaşlılarda çok olur.
Felçli kimselerin bulunduğu evde güvercin beslenmelidir. Şöyle ki hastanın yattığın yerin altında veya üstünde olabilir. Zaruret olursa tahtadan kerevet yapılmalıdır, özellikle faydalıdır. Allah'ın izniyle felçten kurtulur. Çok kişiye tecrübe ettik fayda buldular.
İlacı:
Dühn-i ferfiyûn: Sinirleri kuvvetlendirir ve felçliye faydalı olur.
Yapılışı: Günlük beş direm, mastakî ve lâdin beşer direm, âkırkarhâ yedi direm, ferfiyûn üç direm, zeytyağı yirmi direm, acı badem yağı on direm, ak mûm altı direm.
Malzemeler dövülüp elenir. Yağ, mûm ile karıştırılır. Diğer malzemeler mûmdan sonra karıştırılır. Merheme benzer bir yağ elde edilir. Felç olmuş olmuş uzuvlara sürülür. Kısa zamanda kuvvet verip canlandırır.
Dühn-i ferfiyûn: Yemişlerden, çiçeklerden ve otlardan çıkartılan yağ
Bir başka ferfiyun yağı: Özellikle sinirleri bozulmuş felçlilere fayda eder.
Yapılışı: Yüz yirmi beş dirhem zeytinyağı, sarı mûm on iki direm, ferfiyûn on bir direm.
Mûm, zeytinyağıyla eritilir. Dövülmüş ve elenmiş ferfiyunu yağ ve mûmla karıştırıp havan içinde dövülür. İyice karışmalıdır. Sonra kullanılır. Faydalı olur inşallah.