Arama
Osmanlı Sarayında bayram törenleri nasıl olurdu?
Ramazan'ın bereketini, huzurunu şükürle nihayetlendirdiğimiz bayram günleri eski zamanlardan bu yana gönülleri birleştiren zaman dilimleridir. Özellikle Ramazan medeniyeti olan Osmanlı'da bunun için özel çalışmalar yapılırdı. Peki, bayram törenlerinin Fatih Kanunnamesi'nde yasallaştığını biliyor muydunuz? Peki, kimler padişahın elini öperken kimler ayaklarını öperdi? Padişah kimleri ayakta karşılardı? İşte, tüm ayrıntılarıyla Osmanlı Sarayında bayram…
Padişah burada daha önceden hazırlanmış olan bayram tahtına otururdu. Teşrifat sırasına göre bayramlaşmaya gelenler yarım ay şeklinde padişahın yanına ve karşısına dizilirlerdi. Bu sırada devamlı surette mehter çalar ve divan çavuşları "Aleyke Avnullah!", "Uğurun açık olsun, ikbalin füzun, padişahım devletinle bin yaşa!", "Maşallah, mağrur olma padişahım, senden büyük Allah var!" nidalarıyla alkış tutarlardı.
Babüssaade önündeki bayramlaşma iki bölüm halinde gerçekleşirdi. Birinci bölümde divan çavuşlarının "Hareket-i Hümâyun, padişahım devletinle bin yaşa!" alkışlarıyla birlikte ayağa kalkan padişah rütbe ve teşrifat sırasına göre gelenleri karşılardı. Tahta önce sol taraftan nakibüleşraf efendi yaklaşır, padişahın eteğini öper, dua ederdi. Ardından Kırım Hanzadeleri, şehzade hocaları, çeşnicibaşı, mazul beylerbeyiler ve beyler yine sol taraftan gelerek etek öperler ve geri geri giderek meydanın ortasından dışarı çıkarlardı.
Daha sonra sadrazam, vezirleri kazaskerler, nişancı, defterdarlar ve reisülküttap bayramlaşmak çin tahta yaklaşırlardı. Padişah bu süre boyunca ayakta bekler. Bunlar padişahın eteğini öptükten sonra rütbelerine göre sağ tarafına geçip ayakta beklerler.
Sura şeyhülislama gelince padişah yine ayaktadır. Şeyhülislam, padişahın elini öpüp dua ettikten sonra geri geri çekilip meydanın ortasından dışarı çıkar. Ardından Mevleviyet payesindeki ulema, kadılar etek öperler. Sıra müderrislere gelinde divan çavuşlarının "İstirahat-i Hümayûn, padişahım devletinle çok yaşa!" alkışı üzerine padişah tahta oturur. Müderrislerle birlikte yeniçeri ağası, ocak ağaları padişahın eteğini öperek bayramlaşırlar.
Tören bittikten sonra bayram namazı hazırlıkları yapılır ve padişah alay eşliğinde Sultanahmet yahut Ayasofya Camii'ne giderek bayram namazını kılardı. Dönüşte Topkapı Sarayı'na gelen padişah burada Enderun mensuplarının tebriklerini kabul ederdi. Daha sonra haren-i hümayuna geçer, harem mensuplarıyla bayramlaşırdı. Bayram sebebiyle haremde de çeşitli etkinlikler düzenlenir, bu etkinliklerin bazılarına bizzat padişah da izleyici olarak katılırdı. Etkinliklerin sonunda padişah, harem görevlilerine bahşişler dağıtır, devletin sahibi olarak herkesin mutlu olmasını gözetirdi.